Ogentroost : roman
A.H.J. Dautzenberg
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : DAUT |
Alice Verheij
De titel dekt de lading bewonderenswaardig nauwkeurig. Een man heeft een kennismakingsafspraak met een vrouw, bij hem thuis. Hij is onzeker en in paniek klimt hij uit het keukenraam en komt dan in een gedroomde wereld terecht. Het verhaal, over een schrijver van wie het huwelijk op de klippen aan het lopen is, is zo surrealistisch als Lewis Carroll’s Alice in Wonderland. De droomwereld, waarin de man middels de door hem verzamelde literatuur en een vogeltje in onmogelijke situaties en werelden terechtkomt, is metaforisch voor de zoektocht in zijn leven in de werkelijkheid. Stilistisch krachtig geschreven en ruim voorzien van literaire vondsten is 'Geestman' een sprookje voor volwassenen waarin onzekerheid en depressie worden afgewisseld met droombeelden, soms vredig, soms gruwelijk. Het Fabels is een taal geworden en het vogeltje dat hij ontmoet doet hem een onbegrijpelijke dichtbundel lezen. Zelfs een tegeltjeswijsheid wordt de lezer niet onthouden. Na lezing is het vooral de vraag wat de lezer nu eigenlijk gelezen heeft, want de auteur is alle conventies ontstegen.
Rob Schouten
ua/an/04 j
De hoofdpersoon in de roman 'Geestman' is een bijzonder onevenwichtige figuur, en omdat hij optreedt in een eveneens bijzonder onevenwichtige roman, zou je kunnen spreken van een iconische relatie tussen inhoud en vorm, tussen thematiek en structuur. De vraag is: Heeft Dautzenberg met opzet een rommelige roman geschreven om de geestesgesteldheid van zijn protagonist te verbeelden of is het gewoon toevallig een verward geheel geworden? Je weet het maar nooit bij deze schrijver, het zou me niet verbazen als hij vindt dat een verwarde hoofdpersoon een verward verhaal verdient.
Geen schrijver die je zo graag op het verkeerde been zet als Dautzenberg. Zo schreef hij onlangs een dichtbundel, 'Niet het krassen van de kraai', waarin hij allerlei monotone klankgedichten opnam, min of meer fonetische weergaven van zijn tinnitus, een kwaal waarbij je geteisterd wordt door voortdurende oorsuizingen, maar voor de lezer viel er eigenlijk geen touw aan vast te knopen - behalve dan dat je er zelf ook een beetje gek van werd.
Hoe dan ook, 'Geestman' biedt een brokkelig verhaal. Geestman zelf (zoals ik de hoofdpersoon bij gebrek aan houvast maar zal noemen) is een labiele man die een vrouw over de vloer heeft, die hij zelf lijkt te hebben uitgenodigd, maar van wie hij zo snel mogelijk af wil. Dit begin is nog een van de meest geloofwaardige passages van het boek. De hyperbewuste Geestman voelt zich voortdurend betrapt en blijkt niet tegen haar gezelschap te kunnen.
"'Die vrouw moet weg,' fluistert hij. 'Die vrouw moet weg.' Bij de herhaling drukt hij zijn lippen tegen het venster en beweegt hij met zijn tong over het glas - links, rechts, links, rechts.
De man haalt zijn hoofd van het raam en kijkt naar de bewasemde plek. Hij ziet twee longen die langzaam wegtrekken. De natte vlekjes die overblijven, lijken op de Waddeneilanden.
Wanneer was hij voor het laatst op Texel? Dat moet bijna drie jaar geleden zijn geweest, tijdens de feestdagen. Weg, ver weg, alleen."
Wanhopig klimt hij door het keukenraam naar buiten en komt wonder boven wonder in een parallelle droomwereld terecht, mooi en zonnig, maar ook onbegrijpelijk en zo nu en dan bedreigend. Respectievelijk een blauw-geel vogeltje en een mol (blind!) gidsen hem door de nieuwe wereld en wijzen hem er voortdurend op dat hij binnen en buiten door elkaar haalt en eigenlijk niet weet wat waarheid is en wat verbeelding. Deze droomachtige sprookjeswereld neemt het grootste gedeelte van het boek in beslag en kent, zoals dat met hallucinaties gaat, gekke passages. Zoals die waarin de hoofdpersoon zijn geslachtsdeel in het spiegelbeeld van zijn eigen mond moet steken om van zichzelf te leren houden. Alice in Wonderland, maar dan anders. Weer later worden hem (en ook de lezer) allerlei raadselachtige geometrische figuren getoond waar hij (en de lezer) niet wijs uit wordt.
Geestmans trip begint al aardig te vervelen als de auteur de droombeelden van zijn hoofdpersoon plots onderbreekt om te vertellen dat in de realiteit van alledag zijn vrouw van hem wil scheiden, en dat terwijl hij juist met haar naar het snorkeleiland Gozo wilde. Even later blijkt dat de vrouw die Geestman (des schrijvers alter ego?) in het begin ontvluchtte er nog is en hij brengt haar op sadistische wijze om het leven, waarna hij in de slotscène kennelijk alsnog op Gozo belandt.
Kunt u het nog volgen? Ik ook niet. Dautzenberg husselt allerlei genres door elkaar, de autobiografie en het sprookje, Alice in Wonderland en De Sade, hier en daar deed het boek me ook denken aan 'Tristram Shandy' van Lawrence Sterne. Het is een allegaartje waar je niet goed uit wijs wordt; 'ontregelend' noemt de uitgever Geestmans 'hellevaart' met de nodige goodwill. Zeg dat wel.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.