Landschap achter het oog
Hans Steketee
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Pluim, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : STEK |
Michiel Kruijt
ob/kt/19 o
Op de romp van het verweerde schip was het vergeefs zoeken naar de naam van de thuishaven. De vlag van het land van herkomst ontbrak ook. De bemanningsleden waren vrijbuiters op zee, 'zoute zigeuners', die in elke haven muziek maakten om aan geld te komen. Nadat vijf van hen waren afgestapt, verdwenen de drie resterende opvarenden en hun boot op de Noordzee, ergens tussen Schotland en Noorwegen.
De zoektocht naar de vijftien meter lange Warnow was in 2013 prominent in het nieuws. Journalist Hans Steketee kreeg als verslaggever van dienst het eerste bericht over de vermissing van de Nederlanders op zijn bureau en maakte daar voor zijn krant, NRC Handelsblad, enkele artikelen over. Zijn fascinatie voor de lotgevallen van schipper Arnoud Brinkman (46) en diens bemanning is nu uitgemond in een boek: De Warnow.
Arnoud klust als scheepsreparateur en lasser, speelt saxofoon in bands en woont op de Warnow. Hij is nog nauwelijks met zijn boot de zee op geweest als hij het plan opvat om 'te leven als een piraat' en via Schotland naar Noorwegen te varen om daar het noorderlicht te zien. Met een groep gelijkgestemden, onder wie de 29-jarige zangeres Tirza, zijn vriendin, en de 51-jarige drummer Peter vertrekt hij van zijn ligplaats in Schiedam.
De Warnow is een oude, stalen loodsboot die door de schipper van een mast en zeilen is voorzien - nogal riskant voor een motorschip zonder kiel. Onder zeil is de zware boot nauwelijks vooruit te branden. Na vijf dagen komt de Warnow terecht in een storm met golven tot acht meter. Een Engelse reddingsboot weet het schip, dat kampt met motorpech en een uitgevallen stuurinrichting, ternauwernood van lagerwal af te houden.
Een lokale krant, de Whitby Gazette, drukt een paar dagen later een foto van die hachelijke actie af op de voorpagina, waarmee Arnoud en Peter vervolgens lachend poseren op Facebook. Ze lijken niet te beseffen dat ze aan een zeemansgraf zijn ontsnapt, noch dat ze door hun onbezonnenheid ook de levens van hun redders in gevaar hebben gebracht.
Op de Warnow ontstaat discussie of de reis naar Noorwegen moet worden voortgezet: het leven aan boord valt tegen en er zijn zorgen over het zware traject dat nog voor de boeg ligt. De schipper belooft af te zien van een oversteek van de Noordzee; na een verdere verkenning van de Schotse oostkust zullen ze terug naar huis varen. Maar als ze in Stonehaven aankomen, wil Arnoud zijn oorspronkelijke plan toch uitvoeren. Vijf leden van de groep stappen af, onder wie de tweelingzus van Tirza.
Het overgebleven drietal verlaat de haven met bar weer op komst. Twee dagen later, op 17 april, passeert de Warnow twee olieplatforms op een kleine 200 kilometer van de Noorse kust. Een Deens veiligheidsschip ziet de voormalige loodsboot in een 'zeer ruwe zee' voorbijzeilen. Zeven uur later maakt de iPhone van Arnoud nog contact met de telefoonmast die mobiel bellen op de olieplatforms mogelijk maakt. Daarna ontbreekt elk spoor.
Iedere ervaren zeezeiler - Steketee is er een - weet dat het menens kan worden als Neptunus zijn tanden laat zien. Een zeiltocht ondernemen van Schotland naar Noorwegen met een bijeengescharrelde boot, zonder gedegen voorbereiding en zo vroeg in het seizoen is de goden verzoeken. De auteur biecht op dat hij 'weerzin' voelt bij Arnouds idee 'dat je de noordelijke Noordzee wel kunt oversteken in slecht weer met een scheepje dat niet voor deze zee is gemaakt, met een geschiedenis van averij en een bemanning zonder nautische ervaring'.
Tegelijk heeft hij bewondering voor de varende muzikanten. 'Ik betrap me erop dat ik het een aanstekelijke, ja benijdenswaardige gedachte vind: in onze oververzekerde tijd zomaar alles in de waagschaal stellen voor het avontuur en de vriendschap.' In het boek wordt knap gelaveerd tussen de romantische drijfveren van de opvarenden en hun onthutsende naïviteit.
Op basis van jarenlang onderzoek schetst Steketee wat er kan zijn gebeurd op de Noordzee, of liever: wat er waarschijnlijk niet is gebeurd. Zo ontzenuwt hij overtuigend de theorie dat de Warnow door een containerschip is overvaren.
Bij zijn naspeuringen ondervond Steketee behoorlijk wat tegenslag: een aantal betrokkenen wilde niet met hem praten. Desondanks wist hij nieuwe feiten op te diepen. Zoals Arnouds drugsverleden, dat mogelijk leidde tot een blijvende drang naar nieuwe kicks.
Op enkele plekken verliest het boek vaart; Steketee weidt te veel uit in de beschrijvingen van havenplaatsen en de herinneringen aan zijn eigen zeilbelevenissen. Toch grijpt zijn reconstructie je bij de lurven. De Warnow is een pakkend eerbetoon aan een onverantwoordelijke ontdekkingsreis.
****
Pluim; 304 pagina's; € 22,99.
E. Pelzers
De Warnow was een provisorische zeilboot die april 2013 verdween op de Noordzee, inclusief drie bemanningsleden. NRC-redacteur en zeiler Hans Steketee dook in het avontuurlijke en droevige verhaal van de nooit opgehelderde verdwijning. De journalist (1959) beschrijft de bemanningsleden, de onderlinge sfeer, de afgelegde zeilroute en wat zich tijdens de zeiltocht afspeelde. Vijf bemanningsleden blijven achter in Schotland, nadat ze bijna schipbreuk hebben geleden. Drie opvarenden zeilen verder in de richting van Noorwegen en verdwijnen vervolgens. Hun uiteindelijk doel was het waarnemen van het noorderlicht. Schipper Arnoud, zo vertelde de auteur in het tv-programma De Wereld Draait Door, had maling aan autoriteiten en geen ontzag voor de zee. “De oceaan is altijd bezig je te vermoorden”. Het boek leest alsof je de wind in de zeilen hebt. Met kaartje en verantwoording.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.