Weerzien in het midden van de aarde
Nathan Englander
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ambo|Anthos, © 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ENGL |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ambo|Anthos, © 2019 |
VOLWASSENEN : ROMANS : ENGL |
Drs. Fieke Nugteren
De New Yorkse Larry reist af naar Tennessee voor de begrafenis van zijn vader. Hij verdwaalt als atheïst geheel in de gebruiken die zijn joodse, orthodoxe familie van hem verwacht, maar zegt toe toch de verplichte gebeden die een zoon elf maanden dagelijks moet uitspreken na te komen. Alleen: hij besteedt deze kaddisj via internet uit. Jaren later verlaat hij zijn losbandig leven, wordt rabbi Sjoeli en sticht een gezin. Hij wil zijn 'zonde' herstellen en gaat in Jeruzalem op zoek naar degene die voor hem de kaddisj deed, maar komt dan voor een bijzondere verrassing te staan. De eerder voor de Pulitzer prijs genomineerde auteur Nathan Englander (1970) schreef een prachtige, uitstekend vertaalde, literaire roman vol humor en begrip voor de joodse gebruiken, waarin spanning en avontuur niet ontbreken. Prachtig taalgebruik, interessant onderwerp, heel specifiek qua joodse orthodoxie, gemengd met wereldse 'ondeugden'.
Sofie Messeman
ob/kt/19 o
Nathan Englander rekende in 'Verlost van vleselijke verlangens' (1999) af met zijn jeugdjaren in een orthodox-Joods gezin in Brooklyn. Later publiceerde hij 'Waar we het over hebben wanneer we het over Anne Frank hebben' (2012), waarin hij het Joodse perspectief verruimde naar thema's als de stichting van Israël en de Holocaust. Terwijl hij in deze verhalenbundels het Joodse leven ironisch verbeeldde, opende hij in zijn romans grotere panorama's. In 'Het ministerie voor Buitengewone Zaken' (2007) schreef hij schrijnend over de vermisten tijdens de militaire junta in Argentinië in 1976. En in 'Weerzien in het midden van de aarde' (2018) schetste hij de uitzichtloosheid van het Israëlisch-Palestijns vredesproces aan de hand van een comateuze generaal en zijn 'persoonlijke' politieke gevangene.
Voor zijn derde roman, 'Kaddisj.com', grijpt Englander nu terug naar de typisch Joodse paradoxen uit zijn verhalen. Larry, een Jood die - net als Englander zelf - het orthodoxe geloof de rug heeft toegekeerd, weigert zich te houden aan de verplichting om elf maanden lang drie keer per dag de Kaddisj te zeggen voor zijn overleden vader. Toch is dat noodzakelijk voor zijn vaders zielenheil, zoals Rabbi Salad en zijn zus Dina hem in een scène vol verontwaardiging op het hart drukken. Maar in geval van uiterste nood, zo verzekert hem de rabbijn, laat de Joodse wet toe dat een 'naaste' de taak overneemt.
Nu klinkt het uitbesteden van rouw en verdriet op zich al idioot, nog grotesker wordt het als dat via Google gebeurt. Toch is het op het web dat Larry - tussen een paar pornosites door - de mogelijkheid ontdekt om zijn rouw 'te outsourcen'. Want achter de pagina 'Kaddisj.com' schuilt een talmoedschool, "waar een groepje zeer toegewijde studenten - tegen betaling - bereid is de Kaddisj-jatom te zeggen". "De beheerder van de site stelt een profiel op, dat wordt verspreid onder de beschikbare studenten, teneinde de beste match te vinden voor degene die het leven heeft gelaten. Een soort joodse datingsite voor de doden."
Die laatste zin is natuurlijk Englander op zijn best, net als de hele setting, waarin Larry de zeven dagen durende rouw voor zijn vader in het huis van zijn zus dermate zat is, dat hij van lieverlee porno gaat kijken en het aquarium van zijn neefje vernielt.
Gek genoeg verandert de toon van het boek vanaf het tweede deel van de roman. We schrijven twintig jaar later. Larry heet nu Shaul of Shuli. Hij is teruggekeerd naar het orthodoxe Jodendom, compleet met een orthodoxe vrouw en orthodoxe kinderen. Hij is nu zelfs rabbijn in een jesjiva in Brooklyn. Als een van zijn leerlingen weigert de Kaddisj te zeggen voor zijn vader, komt het contract met Kaddisj.com weer naar boven. Shuli voelt zich schuldig omdat hij de Kaddisj heeft uitbesteed. Hij wil zijn recht om de Kaddisj te zeggen terug, zo graag dat het een regelrechte obsessie wordt. Chemi, de talmoedstudent die destijds het gebed voor zijn dode vader in zijn plaats heeft gezegd, moet en zal opgespoord worden, ofschoon de website Kaddisj.com op geen enkele mail meer antwoordt. De monomanie van Shuli houdt de lezer in de ban.
In een interview zegt Englander dat hij als seculiere Jood nog steeds op de eisen van zijn Joodse omgeving botst. Velen blijven zelfs herhalen dat zijn secularisering ongetwijfeld van tijdelijke aard is en dat hij ooit zal terugkeren tot het Jodendom. Hoe dan ook, Englander is erg geïnteresseerd in de mogelijkheid van mensen om hun leven te veranderen. De transformatie van orthodox naar seculier had hij al overvloedig verkend in zijn verhalen, nu verkent hij de omgekeerde transformatie, die - hoewel soms grotesk - een stuk minder grappig uitvalt. In die zin is het boek vrij ongelijk in toon: het eerste deel is echt grappig, het tweede deel kent slechts komische momenten. Helaas heeft Shuli ook uitgesproken prekerige kanten, die vreemd genoeg zonder de gebruikelijke Englander-ironie aan het papier worden toevertrouwd. In één woord: niet te missen voor Englanderfans, al is het niet zijn beste boek.
oordeel
Grappig boek dat in het tweede deel erg serieus wordt.
Vert. Nicolette Hoekmeijer. Ambo/Anthos; 168 blz. € 20,99.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.