De afwezigen : roman
Lieke Kézér
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij De Arbeiderspers, © 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : KEZE |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij De Arbeiderspers, © 2019 |
VOLWASSENEN : ROMANS : KEZE |
Matthijs de Ridder
i /ul/05 j
De succesvolle romanschrijver Thomas Noorman raakt zijn vrouw Kira kwijt in een auto-ongeluk en staat er ineens helemaal alleen voor. Voor het leven. En voor de opvoeding van zijn drie kinderen. Hij die zijn leven heeft gewijd aan de fictie, heeft even geen controle meer over zijn eigen levensverhaal. Samen met zijn twee dochters en zijn zoontje vertrekt hij op vakantie naar de Pyreneeën om daar aan een nieuw hoofdstuk te beginnen.
Zoveel weet je als lezer van De verloren berg, de tweede roman van Lieke Kézér, al in het eerste hoofdstuk, en heel veel meer informatie komt daar niet meer bij. Zeker als even verder duidelijk wordt dat Thomas slechts een paar weken na de dood van Kira een paar keer het bed in is gedoken met Lauren, de juf van zijn vijfjarig zoontje Tommie, zijn alle verhaalelementen bekend. Het kustdorp waar Thomas en de kinderen wonen, spreekt hier overigens schande van, met als resultaat dat vooral Cleo, de puberende dochter, het verdriet om het verlies van haar moeder verdubbeld weet door de vermeende ontrouw van haar vader.
Kézér bouwt haar roman vervolgens geduldig op, zodat de lezer ampele gelegenheid krijgt om zich in te leven in de positie van Thomas. Hij mag dan in de ogen van de goegemeente veel te vroeg de koffer in zijn gedoken met een veel te jonge vrouw, zijn intenties zijn altijd zuiver geweest. Zo is het overigens met alle personages. Niemand doet echt iets verkeerd. De twee jongste kinderen zijn ontwapenend in hun oprechtheid en hun ongebreidelde fantasie. De oudste pubert zoals een puber puberen moet.
Jaren 80
Het boek krijgt veel van een belijdenisroman, of desnoods van een woensdagavondfilm, bedoeld om weg te zwijmelen bij de tragiek van het gewone leven. Voor de schrijver Thomas Noorman zijn het bieden van 'troost' en het bezweren van 'angst' dan ook niet toevallig de voornaamste functies van literatuur. Vreemd genoeg zoekt hij die troost bij Proust en Nabokov, schrijvers die het leven (ook) op een heel andere manier met literatuur te lijf zijn gegaan. Misschien wel vreemder is het dat hij zich nooit vragen stelt bij het feit dat de literatuur Kira hoegenaamd geen troost heeft gebracht, maar integendeel alleen verdriet lijkt te hebben gedaan. Ook zij was ooit schrijfster. Haar debuutbundel werd met desinteresse onthaald, romans kwamen niet van de grond. Het leidde ertoe dat zij zich van de literatuur heeft afgekeerd. Toen ze voor het eerst zwanger raakte, zou ze in de herinnering van Thomas opgelucht hebben opgemerkt dat ze nu niet meer hoefde te schrijven. En later: 'Ik ben een slechte schrijver, maar ik ben een goede moeder.'
Die tweedeling tussen schrijven en het échte leven komt op meer plaatsen terloops ter sprake, zonder dat Kézér er echter iets mee lijkt te willen doen. Meer nog: ondanks het feit dat de suggestie steeds sterker wordt dat de gefnuikte literaire ambitie van Kira haar leven heeft vergald, blijven verhalen dé motor van dit onthoofde gezin en wordt dochter Matilde door vader en zus aangemoedigd om zelf verhalen te schrijven. Literatuur is en blijft belangrijk, maar hoe zit dat dan met het dagelijkse leven dat er onverenigbaar mee zou zijn?
Er worden evenmin vraagtekens geplaatst bij de vanzelfsprekende manier waarop Kira zich als moeder en vrouw heeft weggecijferd voor de carrière van haar man. Het verhaal speelt zich ergens eind jaren 80 af. #MeToo en de huidige debatten over gendergelijkheid waren nog ver weg, maar juist daardoor is het lot van de onbegrepen Kira in dit tijdsgewricht zo desolaat (geïllustreerd door het feit dat de auteur, noch de bureauredactie het onderscheid kent tussen wiens en wier). Zelfs als er aan het eind van de roman toch nog een middelgrote aap uit de mouw komt, die een paar eerdere vermoedens bevestigt, schraapt Kézér het patina van de jaren 80 niet alsnog van haar vertelling om er een hedendaagse twist aan te geven.
Proust, Nabokov, Emily Brontë en al de andere schrijvers die worden aangehaald als voorbeelden van mensen die in staat waren om het leven op een betekenisvolle manier in romans te vatten, blijven zo werkeloos aan de zijlijn toekijken hoe Kézér haar tragische historie op zich vaardig uitwerkt, maar de werkelijke tragedie onbesproken laat.
De Arbeiderspers, 356 blz., 20,99 € (e-boek 11,99 €).
J.J. Wolrich
De hoofdpersoon Thomas is in diepe rouw nadat zijn vrouw is verongelukt en hij gaat een korte relatie aan met een docent van zijn jongste zoon. Het gezin raakt daardoor nog meer verward en ontredderd. Thomas probeert de moederrol op te pakken, maar dat lukt niet erg. Hij besluit met zijn drie kinderen een camperreis te gaan maken naar de Pyreneeën om het evenwicht in zijn gezin te herstellen. Het wordt een moeilijke reis, waarbij de twee jongste kinderen Thomas steunen, maar het oudste meisje van vijftien zich van haar vader afkeert. Voor Thomas wordt het noodzakelijk om zijn huwelijk en zijn leven met zijn kinderen opnieuw te bekijken. Het verdriet van Thomas, het verlies van zijn vrouw en de onmacht om zijn gezin weer bij elkaar te krijgen vormen de lijn van het verhaal. Als lezer wordt je daarin vanaf het begin meegenomen. Afwisselend wordt het perspectief op de reis en op het verleden gelegd. Het is indringend en helder geschreven. Lieke Kézér (1976) won met haar debuut ‘De afwezigen’ de ANV Debutantenprijs 2017 en de Bronzen Uil 2017.
Rob Schouten
i /un/22 j
In 2016 debuteerde Lieke Kézér met de roman 'De afwezigen', waarin ze het gevecht van een muzikaal wonderkind met het gemis in zijn leven van zijn familie, onder meer een psychotische moeder, beschreef. Mooi boek, waarin onder een bedrieglijk eenvoudige vertellaag diepgaande emoties schuilgaan. In haar tweede roman 'De verloren berg' is het niet anders. Ook nu weer een gezinsdrama, waarin de personages ieder op hun manier met de grote afwezige in het verhaal, de echtgenote en moeder, moeten zien om te gaan.
Kira is bij een eenzijdig verkeersongeluk omgekomen en haar man Thomas besluit na een tijdje met zijn drie kinderen - de kleine nieuwsgierige Tommy, verstandige vroegwijze Matilde en ernstig puberende Cleo - op vakantie naar de Pyreneeën te gaan.
Terwijl Thomas almaar terugdenkt aan de tijd met zijn vrouw, gebeurt er van alles wat je je op zo'n vakantie kunt voorstellen, pech, kleine avontuurtjes, Tommy vraagt of z'n moeder nog terugkomt, Cleo gaat ervandoor met een Spaanse jongen, maar eigenlijk cirkelt het verhaal voortdurend rond de grote afwezige Kira. Die absentie blijft meestal onbenoemd, maar je voelt dat het niet zomaar de eclips van een vrouw is, maar ook de teloorgang van vroegere harmonie, van een veelbelovende toekomst, van iets wat bij nader inzien misschien wel geluk was. Kézér beschrijft alles registrerend, soms haast zakelijk, maar juist daardoor dringt het des te scherper tot je door: dit boek gaat over verstoorde illusies.
Terwijl de drie kinderen nog met de toekomst bezig zijn, is de wereld van Thomas plotseling verduisterd. Hij legt het even aan met de kleuterjuf van zijn zoontje maar het wordt hem door zijn omgeving hoogst kwalijk genomen, familie en vrienden vinden hem ineens schaamteloos en een viespeuk. In dit soort scènes deed 'De verloren berg' me aan nota bene 'De luizenmoeder' denken, maar dat is het knappe van Kézér, onder zo'n schijnbare comedy-laag proef je toch ook steeds de bittere ondertoon van het onrecht dat Thomas aangedaan wordt.
Wat je ook scherp proeft in deze roman is dat iedereen tenslotte in zijn eigen wereldje leeft. Op zeker moment laat Cleo haar jongere zusje in de steek en gaat op liefdespad. Thomas pikt het niet langer: "'Deze hele vakantie draait om jou,' riep hij. 'Je broertje, je zusje, we hebben allemaal verdriet, maar het draait om jou. Jij trekt je van niemand iets aan, je doet precies waar je zin in hebt.'" Het is in feite wat de wereld Thomas zelf verwijt, dat hij de rouw om zijn vrouw verkwanselt voor een nieuwe liefde. Een kwestie van 'wat je zegt ben je zelf' dus.
Kézér weet deze even alledaagse als wonderbaarlijke gezinsdynamiek prachtig in beeld te brengen. Onder iedere terloopse opmerking, elk gebeurtenisje van schijnbaar niks gaat een enorm woud aan menselijke complexiteit schuil. Kézér vertelt objectief en rustig, zonder effectbejag. Haar stijl herinnert aan die van Raymond Carver, met zijn minimalistische huiselijke vertellingen, maar waar je bij Carver iets als het drama van het alledaagse leven proeft gaat er bij Kézer iets wezenlijks tragisch schuil onder de oppervlakte: de mens die niet begrepen wordt, die niet naar waarde wordt geschat. Dat geldt voor Thomas en zijn onbegrepen rouw, maar misschien nog meer voor de afwezige Kira, de vrouw die haar schrijverscarrière opgaf om moeder te worden en verder te leven in de schaduw van haar schrijvende man.
Wat de lezer over haar te weten komt is feitelijk slechts buitenkant, herinneringen van getuigen en juist dat schrijnt: ze speelt een haar van buitenaf opgelegde rol. Ze is er letterlijk zelf niet bij. Daarmee hangt ook de ontknoping van het verhaal op de laatste pagina's samen, dat de hele voorgaande geschiedenis in een ander daglicht zet en die maakt dat je het boek direct zou willen herlezen, op zoek naar wat je zou kunnen noemen het kloppende hart van dit familiedrama, of zoals Thomas het in de Pyreneeën ervaart: "Konijnenholen, de kleinere holen van de muizen. De ingenieuze gangenstelsels onder zijn voeten. De nesten. Al het verborgen leven. Stralen daglicht tussen de bomen, de geur van natte bladeren en vochtige aarde, de kou, de warmte, het kloppende hart."
Het is misschien een niet erg moderne schrijversopvatting die zegt dat onder de oppervlakte van het verhaal een diepere boodschap moet zitten, maar deze geboren schrijfster laat zien dat het nog altijd een geldig devies is.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.