Dorsvloer vol confetti
Franca Treur
Franca Treur (Auteur), Olivia Ettema (Illustrator)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : TREU |
Arjan Peters
ru/eb/09 f
Hoe ziet dat eruit, een schrijversechtpaar dat samen aan een thriller werkt? We kregen er laatst in Sir Edmund een beeld bij, toen het Zweedse duo Alexandra en Alexander Ahndoril, beter bekend als de spannende schrijver Lars Kepler, vertelde hoe dat gaat: ze zitten met hun laptops naast elkaar aan een tafel. Het is volkomen stil. Ze mailen elkaar, en gaan daarna verder in elkaars teksten. En dan komt dat huiveringwekkende moment: 'Soms begint Alexander uit het niets te fluisteren.' Dan hoort hij zijn personages praten. Zij maant hem dan weer tot stilte.
Geen wonder dat het met de horror die dat stel schept wel snor zit. In de nieuwe roman van Franca Treur, Regieaanwijzingen voor de liefde, zit een Nederlands scenaristenstel, Hanna en Loek, aan de eettafel die tot schrijftafel is gepromoveerd. Ze kijken naar buiten. Ineens ziet Loek dat Hanna wordt geraakt door de buurvrouw, die een groene container aan de weg zet. 'Nee, nee, ik wil geen film over een lesbisch koppel, roept Loek geschrokken. (...) Rauw realisme moet het worden, wietkwekers, schulden, uitvreters, gehuil in de regen. Trouwens, dat mens is bi.'
De regisseur van de film die zij moeten voorbereiden, hoeft 'geen progressieve film die alleen in drie grote steden draait. Hij wil juist de rest van Nederland bereiken. Dat zei hij toch? Gezinnen moeten erin. Gewone mensen met problemen. Wat hij zei, een bijstandsmoeder en een goedlachse maar zonder werk zittende postbode ontmoeten elkaar op een wietkwekerij in Brabant. Misschien een crime passionnel.' Loek gaat even koffiezetten. En dán hoort Hanna hem in zichzelf praten.
Het lijkt er in de verte op, Hanna en Loek doen hun uiterste best zich als een Hollandse variant van Lars Kepler op te stellen, maar je voelt dat het met dat bestelde rauwe realisme nog niet mee gaat vallen - en wat erger is, je voelt ook dat de ontnuchtering van de alledaagse werkelijkheid veel genadelozer is dan wat onder filmregisseurs stoer met 'rauw realisme' wordt aangeduid. De werkelijke thriller is niet het verhaal dat Loek en Hanna zitten te knutselen, de spanning zit in de wankelende liefde tussen deze twee scenaristen, een relatie waar de romantiek uit weggesijpeld lijkt te zijn.
Na de fijne kleine boekjes X & Y (2016) en Slapend rijk (2018) leeft Franca Treur zich andermaal uit in korte scènes over mensen die zich door het leven worstelen en nergens bij horen, ook niet bij elkaar, zelfs al zijn ze jaren getrouwd. In combinatie met de kleurenillustraties van Olivia Ettema, die is gespecialiseerd in beteuterde personages op eenzaamheid walmende locaties, levert dat een spotprentachtige indruk op. Dit keer springt Treur niet van het ene treurige stel naar het andere, maar maakt er een feuilleton van. Niet eng, wel om te lachen, op het tragische af.
Loek, die meer ambitie heeft dan talent, houdt het na één schrijfversie voor gezien en aanvaardt een directeursbaan. Hanna wil verder met het scenario, maar krijgt haar schoonmoeder op bezoek, die een boek over Willem Holleeder heeft gelezen, en daarin alle straatnamen geturfd. Ze zou graag van Hanna een rondleiding krijgen 'door het Amsterdam van deze crimineel'. Loek heeft nu die geweldige baan, die wil ze niet afleiden. 'En aangezien hij weer voor het inkomen zorgt, heeft Hanna wel een dagje over, dacht ze zo.' Die wandeling vindt plaats en wordt een crime (Franse uitspraak).
Tegelijkertijd komt Anne-Loes, een oude vlam van Loek die wellicht weer opnieuw opvlamt, met haar kind schuilen bij Hanna en Loek, want ze wordt bedreigd door haar eigen partner Tijn. Die inderdaad korte tijd later op de deur van hun flat staat te timmeren, schreeuwend dat hij zijn dochter komt halen.
En dan is er de buurman, die kanker heeft en niet lang meer zal leven. Hij krijgt met kerst geen bezoek. Zijn twee kinderen hebben namelijk, na de eerdere sombere prognoses over hun pa, reeds vakanties in het buitenland geboekt. 'Ze hadden zich laten overtuigen dat het hun goed zou doen na zo'n groot verlies, niet vermoedend dat het verlies dan nog niet zou hebben plaatsgevonden.'
Het hoofdstukje waarin Treur dit dramaatje optekent, heeft ze 'Gevoeligheden' genoemd. In combinatie met de montere verteltoon is dat bijna pesterij. Daar mogen we de auteur echter niet van verdenken, zo bewijst Treur in de volgende gevoelige passage over buurvrouw en buurman: 'Hanna probeert naar hem te kijken met een blik die niets doorgrondt, niets kwalijk neemt, geen medelijden voelt. Een blik die, hoopt ze, hem ruimte laat om nog wat te leven.' Op die glorieuze momenten is dit boek sneuer en dramatischer dan de would be-rauwe film die we vermoedelijk nooit op het witte doek zullen zien, en waar we dan niets aan hebben gemist.
****
Prometheus; 213 pagina's; € 19,99.
Marnix Verplancke
ru/eb/20 f
Loek en Hanna, allebei eind de dertig en al een tijdje een koppel, schrijven samen een filmscenario waarvan regisseur Reinout eist dat het goed afloopt. Een gelukkig liefdesverhaal moet het worden, ook al is het liefdesverhaal waar ze zelf in verwikkeld zitten verre van gelukkig. Er wordt steeds minder gepraat en wanneer dat toch gebeurt, wordt er steeds minder gezegd. En dan is er de dreiging van buiten. Loeks oude vlam Violet zit met een kinderwens en kijkt daarvoor in zijn richting. Hanna wordt dan weer het hof gemaakt door een Marokkaanse acteur, waardoor Loek van de weeromstuit gaat uithuilen bij zijn ex Anne-Loes, wier relatie ook al op springen staat.
Franca Treurs Regieaanwijzingen voor de liefde groeide uit een feuilleton dat in vijftig afleveringen in de Nederlandse krant Trouw verscheen en helemaal in de stijl van haar bundels korte verhalen X & Y en Slapend rijk is geschreven: korte hoofdstukjes die dicht op de huid van de personages zitten en focussen op de mores van het hedendaagse bestaan. Net zoals in die bundels is de tekst ook nu weer van tekeningen voorzien door Olivia Ettema. Regieaanwijzingen voor de liefde toont vooral de ontreddering en de existentiële leegte van de hedendaagse mens. We zijn allemaal zoekende, hebben geen leidraad in het leven en stuntelen maar wat. Je moet meer regieaanwijzingen geven, zegt Reinout wanneer hij een eerste versie van het scenario van Hanna en Loek heeft gelezen. Zoiets behoort toch tot het verleden, reageren zij, tegenwoordig moeten acteurs zelf maar zien hoe ze hun rol gestalte geven.
Finaal lijden Treurs personages aan eenzaamheid. Ze slagen er niet meer in met anderen te communiceren en ze weten niet goed wat hun plaats in het maatschappelijke gebeuren is. Dat ene verhaal over God of ideologie is vervangen door talloze andere verhalen, wat ons meer autonomie heeft gegeven, maar waardoor er ook iets verloren is gegaan. Of zoals Anne-Loes de toestand van de hedendaagse mens beschrijft: ‘Als je niet weet hoe je het moet aanleggen om je wensen te verwezenlijken, omdat je niet weet wat je wil, denk je dan dat je ’t in de gaten hebt wanneer je doel is bereikt?’
****
Prometheus, 208 blz., € 19,99.
Vera ter Beest
Bundeling columns uit Trouw van de auteur van ‘Dorsvloer vol confetti’. Hanna en Loek naderen de veertig. Na een moeizame start heeft Hanna succes met het schrijven van filmscenario's. Reinout, vriend en filmregisseur, stelt voor dat ze met zijn drieën een onalledaags liefdesverhaal creëren. Loek, werkend in de culturele sector zegt meteen zijn baan op, zodat hij zich kan wijden aan zijn creatieve kant. Hanna en Loek brengen nu meer tijd samen door, in één ruimte, waardoor er spanningen ontstaan. Ze gaan op zoek naar meer vrijheid en vergelijkingsmateriaal bij anderen. Zo gebeurt het dat Loek weer contact opneemt met zijn ex en dat die op een dag met kind op de stoep staat, omdat ze wordt mishandeld door haar vriend. Luchtige verhalen die lezen als een filmscript, een gevoel dat versterkt wordt door de ‘plaats van handeling’ illustraties van Olivia Ettema. De korte teksten lezen vlot weg. Ze zijn afzonderlijk te lezen, maar vormen samen een herkenbaar, intens verhaal.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.