Gestameld liedboek : moedergetijden
Erwin Mortier
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2018 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : MORT |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2018 |
VOLWASSENEN : ROMANS : MORT |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2018 |
VOLWASSENEN : ROMANS : MORT |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2018 |
VOLWASSENEN : ROMANS : MORT |
Peter Jacobs
em/ov/02 n
Ondanks de schitterende ontvangst stond Erwin Mortiers diptiek over de Grote Oorlog, Godenslaap (2008) en De spiegelingen (2014), de jongste jaren in de schaduw van Oorlog en terpentijn, de roman waarmee Stefan Hertmans zelfs internationaal potten brak. Dat is jammer. Toen het eerste deel tien jaar geleden verscheen, werd Mortier in Vlaanderen en Nederland met accolades overladen en zelfs met Proust en Claus vergeleken. Hij verweefde meesterlijk de peripetieën van kleine levens met het drama van de grote geschiedenis. 'België op z'n allermooist', vond een Nederlandse recensent. Maar bovenal lieten Mortiers taal en stijl een diepe indruk - hier en daar ergerde een criticus zich eraan, omdat ze te gekunsteld zouden zijn en leegheid zouden camoufleren. Godenslaap leverde Mortier de AKO Literatuurprijs op: de jury was gefascineerd door de intense beschrijving van 'de dubbelzinnige schoonheid van de Eerste Wereldoorlog'. Zes jaar later werd De spiegelingen als een waardige opvolger ontvangen, maar toen was de bulldozer van Oorlog en terpentijn al op kruissnelheid.
Mortiers beide romans focussen op dezelfde personages vanuit verschillende perspectieven. De liefdesdriehoek tussen Helena, Edgard en Matthew is de kern. Matt, een Brits fotograaf in opdracht van het leger, leert de Vlaamse Helena kennen in de verwoeste gewesten achter het front. Ed en Matt ontmoeten elkaar in een hospitaal aan de kust, waar Ed zwaargewond uit de loopgraven is binnengebracht. Tussen hen ontspinnen zich passionele banden. Matt bemint Ed en trouwt met zijn zus Helena.
Hun verhalen meanderen traag voorbij, krijgen een zweem van tijdloosheid - de Grote Oorlog is het kruispunt in hun levens, maar we kunnen ook bij elkaar puzzelen wat er voor en na die cesuur gebeurt, uit welk milieu ze komen, wat voor een schaduw de oorlog vooruitwerpt, hoe ze elkaar en zichzelf overleven… Bij elke lectuur komt er een schakering bij, ontdek je een nieuwe laag.
Erwin Mortier geeft zijn romans nu een tweede adem; hij brengt ze samen in een prachtige band en gaf ze de overkoepelende titel Boeken van de troost. Hij voegt er als cement een reeks Brieven van de troost uit de jaren 1917 tot 1919 aan toe. Ze maken de relaties nog inniger. Vooral Matt is aan het woord, in tegenstelling tot in Godenslaap, waar de focus die van de stokoude Helena is, en De spiegelingen, waarin we de bejaarde Ed volgen. De taal is even zinnelijk en poëtisch als die van de romans, maar vaak ook gewoon gevat, soms expliciet, brutaal en scherp, of lichtvoetig en plagerig. Mortier laat de briefschrijvers ons overspoelen met beelden; ze beschrijven locaties tot in de details, hoe ze heftig elkaars lichamen verkennen en elkaars gemoedstoestanden omsingelen.
Geen kattebelletjes
De Boeken van de troost drijven niet op actie, maar op woorden. Daarom ook zijn de brieven geen kattebelletjes met familienieuws. De brief is gewoon een vorm die bij het tijdsgewricht past, een vehikel voor gevoelens. Mortier houdt zich niet in om ook van zijn correspondenten taalvirtuozen te maken. Ze zijn meesters in de formulering van hun boodschappen. 'Het verdriet heeft het pigment uit hem geloogd.' Of: 'Ik ben niet meer dan een fotograaf, Edgard. Ik snij schillen licht van de wereld af, zoals een slager ham van het bot afhaalt en vraagt of het ietsje meer mag zijn. Ik zou willen dat het iets meer kon zijn.' Zulke zinnen maken vele lezers gelukkig.
Mortier demonstreert opnieuw onnadrukkelijk zijn affiniteit met de literatuur van de Grote Oorlog. Hij vertaalde de voorbije jaren drie 'memoires' van Angelsaksische frontverpleegsters en selecteerde nog eens vijf bij ons onbekende Europese oorlogsromans en -verhalen voor vertaling. Hij leverde een literaire bijdrage aan de herdenking van '14-'18 waarvoor hij een prijs verdient. De houding van de verpleegster die Ed verzorgde en de eerste toegevoegde brief schrijft, draagt sporen van Mortiers nauwe omgang met de eerlijke getuigenissen van frontverpleegsters.
Zijn de brieven, die zestig bladzijden die een scharnier vormen tussen Godenslaap en De spiegelingen, een toevoeging die ons tot herlezen dwingt? Niet echt. Ze diepen het verhaal wel wat uit. Ze zetten de portretten met nog wat meer kleuren en geuren aan; ze geven Matthew een stem. Maar aan de essentie raken ze (gelukkig) niet. Het is vooral goed nieuws dat de boeken in deze dagen van wapenstilstandsherdenking opnieuw de aandacht krijgen die ze verdienen en dat ze nieuwe lezers kunnen bereiken. Aan de lofzangen - en aan de dissidente geluiden - zullen de extra brieven niets veranderen. Ik heb me allang bij de eerste groep aangesloten.
De Bezige Bij, 696 blz., 29,99 € (e-boek 12,99 €)
G. Boomsma
In deze omnibus zijn drie boeken van de gelauwerde auteur (1965) opgenomen, Zijn roman 'Godenslaap' (2008), diens opvolger 'De Spiegelingen' (2014) en een brievenboek dat Mortier heeft geschreven en dat als scharnier fungeert tussen beide eerdere boeken. In 'Godenslaap' blikt de hoogbejaarde Belgische Hélène Demont terug op haar geliefde, de Britse fotograaf Matthew, in en na de Eerste Wereldoorlog. 'De Spiegelingen' bevat de memoires van haar broer Edgard die ook verliefd was op Matthew. De brieven van Matthew, die als middenstuk bedoeld zijn, lichten deze gecompliceerde dubbele liefdesrelatie toe. Op de achtergrond speelt de gruwelijke oorlog van 1914-1918 die door Mortier op weergaloze wijze wordt verbeeld, via schokkende details. Liefde, oorlog en de langdurige naweeën daarvan leveren een meesterwerk op. Matthews later toegevoegde brieven vormen een meerwaarde.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.