Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Karaat, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : COLA |
Besprekingen
Bliksemschichten, tijgers en orkanen
Marijke Arijs
il/pr/26 a
Liliana Colanzi heeft een zwak voor mensen die niet sporen. Haar verhalen krioelen van de verwarde types die door haar nog verder van de wijs worden gebracht. Onze dode wereld is de vrucht van een periode van slapeloosheid en dat is aan de bundel te merken, want de acht verhalen baden in een onheilspellende en onwerkelijke sfeer. Het boek, dat is vertaald in het Engels, Frans, en Italiaans, is voortaan ook in het Nederlands verkrijgbaar. De vertaler is ene P. Menard - allicht een pseudoniem dat verwijst naar 'Pierre Menard, schrijver van de Quichot', het bekende verhaal van Jorge Luis Borges over een man die zich volkomen identificeert met Cervantes en er op die manier in slaagt zijn meesterwerk woordelijk opnieuw te produceren. De flaptekst meldt dat Onze dode wereld Colanzi's debuut is, maar dat is bezijden de waarheid. Haar eerste verhalenbundel, Vacaciones permanentes, verscheen al in 2010.
De schrijfster woont en werkt in de VS, maar keert in haar werk om de haverklap terug naar Bolivia, waar ze 38 jaar geleden ter wereld kwam. Een enkel keertje stuurt ze een personage naar Mars of laat ze een kannibaal Parijs onveilig maken, maar er wordt vooral druk heen en weer gependeld tussen haar geboortestad Santa Cruz en het New Yorkse Ithaca, waar Colanzi doceert aan de Cornell-universiteit. In dat bolwerk van geleerdheid heerst de rede oppermachtig. 'In Cornell gelooft niemand ergens in. Uren worden er verspild aan het discussiëren over ideeën', constateert de vertelster van 'De golf', 'maar niemand is in staat een engel te herkennen wanneer die hem recht in het gezicht blaast.' In een ijskoude winter, waarin de campus wordt geteisterd door een onverklaarbare golf van zelfmoorden, keert een jonge vrouw terug naar Bolivia, waar het dagelijks leven doortrokken is van het irrationele. Ook in 'Chaco' gaat de reis naar Santa Cruz, en in 'Verhaal met vogel' moet een personage die stad ontvluchten.
Magisch realisme
De ontwrichting van het vertrouwde en het alledaagse, daar is het Colanzi om te doen. De setting oogt meestal geruststellend hedendaags, maar de dagelijkse werkelijkheid is een fragiele constructie, die in een ommezien ontregeld is. Het bovennatuurlijke doet zijn intrede in de gedaante van het alziend oog van een moeder, van rare stemmen in het hoofd of een deur die vanzelf dichtgaat. Prompt verschijnen er barsten in het dunne laagje vernis van rationaliteit en steken oeroude angsten de kop op. In 'Alfredito' reageren kinderen met een mengeling van fascinatie, ontzetting en ongepaste hilariteit op de dood van een klasgenootje, terwijl nana Elsa gruwelverhalen vertelt uit de wildernis, over doden die door de duivel zijn meegenomen. Een meisje draagt het teken van de duivel op haar voorhoofd, een jongen praat met aliens en een vermoorde Mataco-indiaan wordt een stem in het hoofd van zijn jeugdige moordenaar. De personages blijven aan het eind ontredderd achter. Steevast worden de poten onder hun stoel vandaan gezaagd, want het leven is zinloos, de hemel is 'open en leeg als een blind oog' en daarboven heerst alleen de 'oneindige eenzaamheid van een ontwricht en doelloos universum'.
Wat gaat er schuil achter de wereld die we kennen? Wat komt er na de dood? Wat ligt er voorbij tijd en ruimte? De rede schiet tekort en dus nemen de personages hun toevlucht tot het irrationele. Colanzi verkent de grenzen tussen het natuurlijke en het bovennatuurlijke, licht en duisternis, slapen en waken. Moeiteloos vermengt ze elementen uit Amerikaanse televisieseries, sciencefiction en B-films met de Latijns-Amerikaanse folklore. Ze laat indiaanse mythen en legenden de moderne wereld binnenglippen en het fantastische door een barst in de werkelijkheid naar binnen kieren. Zo probeert ze het rationele wereldbeeld van het onttoverde Westen te verzoenen met het bijgeloof, het magisch denken en de hekserij van het voorouderlijke Bolivia. Zou ze heimwee hebben naar het goede oude magisch realisme?
De verhalen openen sterk, maar zijn niet allemaal even overtuigend. De schrijfster slaat de vaste grond onder de voeten van haar personages vandaan, maar lijkt soms niet goed te weten wat ze verder met hen aan moet. Het complexe 'De golf' waaiert te veel alle kanten op en 'Verhaal met vogel' vraagt een wakkere lezer, die zich niet door de roekeloze sprongen in de tijd van de wijs laat brengen. Colanzi's afbrokkelende universum wordt vooral bijeengehouden door de taal, want 'een juist gekozen woord kan de aarde doen beven. Een woord is een bliksemschicht, een tijger, een orkaan.' Onze dode wereld is een veelbelovende en originele, maar ongelijkmatige bundel van een schrijfster die ongetwijfeld nog heel wat in haar mars heeft.
Vertaald door P. Menard, Karaat, 136 blz., 18,95 €. Oorspronkelijke titel: 'Nuestro mundo muerto'.
The horror...
Roderik Six
rt/aa/06 m
De Golf is aangekomen. Tijdens een winterstorm overspoelt hij – onzichtbaar maar duister – de oostkust van Amerika: stelletjes beginnen om onverklaarbare redenen ruzie te maken, psychopaten wachten handenwringend in steegjes en tienermeisjes plegen en masse zelfmoord. Een jonge naamloze schrijfster weet dat er geen ontsnappen aan is: de tentakels van de Golf zijn lang, haar klauwen scherp. Toch waagt ze een poging. Ze keert terug naar Santa Cruz, terug naar haar vaderland Bolivia. Ook daar heerst de Golf koud en soeverein. Terwijl de autoradio weeklaagt over de wereldbranden, vertelt haar taxichauffeur een vreemd verhaal over hoe een indiaanse vrouw hem ooit behekst heeft en hoe hij sindsdien probeert de vloek op te heffen. Eenmaal thuis ontdekt ze dat haar papa een moordenaar is – de Golf kent geen genade.
Boliviaans talent Liliana Colanzi – ze wordt altijd in één adem met Valeria Luiselli genoemd – is een groot bewonderaar van Edgar Allan Poe en H.P. Lovecraft en dat merk je aan de gebalde horrorverhalen in deze bundel. Colanzi neemt Lovecrafts tweedeling over. Hun personages vertoeven in een moderne, verstedelijkte wereld, maar daaronder – in riolen, in half vergane tempels, in verlaten bibliotheken – strekt zich een tweede, veel ouder universum uit waar monsters, gruwelgoden en buitenaardse wezens over de échte macht beschikken. Die creaturen krijg je zelden te zien. De angst ontstaat door het vermoeden van hun aanwezigheid – Lovecrafts dappere maar doodsbange vertellers moeten het stellen met antieke artefacten en verhalen over mysterieuze krachten die de ‘bovenwereld’ terroriseren.
Don’t show the monste r: die griezeltechniek heeft ook Colanzi geperfectioneerd. Zo waart er in het verhaal De kannibaal een menseneter door de straten van Parijs maar die kruist nooit het pad van de twee stoute meisjes die zich uitbundig overgeven aan coke, clubs en merkkledij. Toch valt er een slachtoffer en sneuvelen er een paar essentiële lichaamsdelen. De lezer blijft huiverend achter.
De verhalen van Colanzi zijn kleine doodskistjes die ze telkens openwrikt: je mag even piepen, je kunt het verval ruiken, maar dan nagelt ze het deksel onherroepelijk weer dicht. Op zich is er niks mis met een ode aan je leermeester maar hopelijk slaagt Colanzi er met haar volgend werk in om aan de langgerekte schaduw van Lovecrafts vleermuisvleugels te ontsnappen. Met haar talent moet dat lukken.
***
Karaat (oorspronkelijke titel: Nuestro mundo muerto), 128 blz., € 18,95.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.