De waterdanser : roman
Ta-Nehisi Coates
Ta-Nehisi Coates (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Spectrum, 2018 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : VERENIGDE STATEN 945.7 |
Dr. J.L.G. v. Oudheusden
De Afro-Amerikaanse journalist Coates voert de pen in het debat over racisme, zoals blijkt uit zijn artikelen voor 'The Atlantic'. In deze bundel heeft hij uit elk jaar van de acht regeringsjaren van Obama (2009-2017) een essay gepubliceerd vol historische duiding, telkens met een inleiding waarin hij de actualiteit van dat jaar belicht. Onder meer schetst hij portretten van first lady Michelle, de radicale zwarte leider Malcolm X en de (gevallen) acteur Bill Cosby. Ook beschrijft hij het problematische leven van zwarte gezinnen, de uitpuilende gevangenissen en het idee zwarte Amerikanen financieel te compenseren voor eeuwenlange uitbuiting. In zijn analyses vormt 'white supremacy' een hardnekkige constante. Zwarten moeten minstens dubbel presteren om succes te hebben: zie Obama. In reactie op diens presidentschap groeide het aloude 'witte' ressentiment, dat uitmondde in de verkiezing van de platvloerse racist Trump: een Amerikaanse tragedie, aldus Coates. Zijn essays laten zich lezen als een persoonlijke, louterende zoektocht, niet gespeend van ijdelheid, maar zeer meeslepend van stijl. Met talrijke voetnoten.
Bas Den Hond
rt/aa/24 m
Gaandeweg 'We waren acht jaar aan de macht' kom je erachter dat de titel bittere ironie is. Als er iets niet aan de hand was tijdens het presidentschap van Barack Obama, dan was het wel dat zwart Amerika het eindelijk eens een keertje voor het zeggen had. Het presidentschap van een zwarte man was bijzonder. Maar het was alleen mogelijk doordat Obama een heel bijzondere zwarte man was.
Dat is Ta-Nehisi Coates ook. Terwijl hij in 2008 nog maar net kwam kijken als journalist en essayist, is hij nu een gevierd schrijver en denker over de positie van de zwarte Amerikanen. In dit boek kun je - in weerwil trouwens van de slordige, ondeskundige en daardoor soms ronduit verwarrende vertaling - die ontwikkeling volgen. Coates presenteert er acht beschouwende artikelen in, voor elk jaar van Obama een, die hij eerder schreef in The Atlantic. Dat had een plichtmatige, deels gedateerde bundeling kunnen opleveren, maar Coates brengt elk stuk tot leven door telkens stil te staan bij de wording ervan. Je komt iets te weten over zijn omstandigheden toen hij het schreef, hoe het met zijn gezinsleven ging, of hij al een beetje verdiende met dat geschrijf. Maar ook hoe hij het aanpakte, en meer dan eens: dat hij het artikel nu maar heel matig vindt, of dat de Coates van toen niet zag wat achteraf zo duidelijk was.
Het eerste stuk gaat bijvoorbeeld niet direct over Obama, maar over acteur Bill Cosby en zijn kruistocht voor een zich beter gedragende zwarte jeugd. Inmiddels is Cosby ontmaskerd als aanrander. Maar voor Coates, toen, was hij interessant omdat hij paste in een patroon: prominente zwarte Amerikanen die er genoeg van hadden naar de blanke onderdrukking te wijzen als oorzaak van de grote achterstand van die bevolkingsgroep, en eisten dat zwarten op eigen kracht vooruit zouden komen.
Dat is een houding die getuigt van weinig geloof in de goede wil van wit Amerika, maar het is toch een boodschap die witte Amerikanen graag horen: Cosby was duidelijk niet van plan een revolutie tegen hen te beginnen.
En dat was nou precies, zo leert Coates de lezer begrijpen, wat Obama in staat stelde voldoende witte kiezers achter zich te krijgen. Opgevoed door zijn witte moeder en grootouders, grotendeels in Hawaii, was hij zich tijdens zijn jeugd nauwelijks bewust van zijn huidskleur. Ook nadat hij erachter kwam wat een sociaal en economisch blok aan het been een donker uiterlijk in de rest van Amerika is, werd hij nooit de door witte Amerikanen gevreesde 'boze zwarte man'.
Maar die kwaliteit was ook Obama's valkuil. De eerste de beste keer al dat hij zijn mening gaf over een raciaal incident (een zwarte hoogleraar kon zijn huis niet in, een agent zag hem voor een inbreker aan) was Washington te klein. Obama moest inbinden en die twee uitnodigen voor een verzoening. Steeds weer werd hij zo geprest, of gebood hij zichzelf, allereerst de president te zijn en dan pas zwart.
Maar bij zwart Amerika hoort een geschiedenis die je niet even uitwist met een biertje in de tuin van het Witte Huis, en zelfs niet met een zwarte president, zo maakt elk volgend stuk meer duidelijk. De slavernij laat diepe culturele sporen achter in de zuidelijke staten. De door de overheid gestimuleerde isolatie van zwarten in hun eigen wijken in de noordelijke staten zorgt tot op de dag van vandaag voor een enorme economische achterstand. De gevangenisstatistieken maken het begrijpelijk dat iemand als Coates het justitieel apparaat ziet als voortzetting met andere middelen van een onderdrukking die begint met het afmeren van de eerste slavenschepen. "Je maakt geen vangnet voor een stelletje roofdieren. Daar bouw je een kooi voor", vat hij het samen, met een van die trefzekere zinnen van hem die je doen twijfelen of het ooit nog goed komt met dit land.
Daar twijfelt Coates zelf dus ook aan, en helemaal sinds Donald Trump zijn zwarte president heeft mogen opvolgen. Dat er zo'n president kwam, verbaasde hem niet. Het bewijst juist, schrijft hij in het nawoord, dat er gedurende het tijdperk-Obama niets wezenlijk veranderd is. Dat zou pas zo zijn als we ons ook een zwarte Trump zouden kunnen voorstellen als president. "Om het Witte Huis veilig te stellen moest Obama een aan Harvard opgeleide jurist zijn met tien jaar politieke ervaring en een ongelooflijk talent om verschillende groeperingen in het land aan te spreken; Donald Trump had alleen maar geld en wit gebral nodig."
Vert. Conny Sykora Spectrum; 384 blz. €29,99.
oordeel
Levendige track-record van Coates' schrijver-schap; jammer van knullige vertaling.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.