Jachthuis : roman
Oscar van den Boogaard
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
De Bezige Bij, 2018 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : VAND |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2018 |
VOLWASSENEN : ROMANS : VAND |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2018 |
VOLWASSENEN : ROMANS : VAND |
Persis Bekkering
rt/aa/24 m
Op de berg begint een geheime affaire, met een zwangerschap tot gevolg. Dit kind schrijft jaren later de familiegeschiedenis die de roman Kindsoldaat behelst. De roman omspant bijna een eeuw: het begint op het weelderige landgoed Metternich eind 19de eeuw, en eindigt met de verkoop ervan, in de jaren zestig. We volgen het aristocratische echtpaar Hermine en Edmond, de ouders van de tweeling Max en Nol; het buurmeisje Nora, die Nols vrouw geworden is; we lezen over haar stoute dochter Elsie.
In een interview vertelde schrijver Oscar van den Boogaard dat hij het buitenechtelijke kind is van de prins; het schrijven van de roman was voor hem de verwerking van een trauma. Die therapeutische noodzaak schemert door in het proza, waarin personages snakken naar geluksmomentjes, en elkaar voortdurend aansporen het geluk in zichzelf te vinden.
Als literair project faalt Kindsoldaat jammerlijk. Het boek bestaat vooral uit oppervlakkige dialogen. Er staat niets onder spanning, niets stuwt het lezen voort, behalve dan de nieuwsgierigheid naar de ontmoeting met de prins op bladzijde 388. De familieleden kissebissen wat af, wat vaak geïmproviseerde bladvulling lijkt, zeker wanneer we twee bladzijden lang lezen hoe een echtpaar probeert te raden welk cadeautje tante Henriëtte voor hun huwelijk heeft. Er zit weinig tussen dromerig geluk en machteloos geschreeuw in dit groteske boek.
**
De Bezige Bij; 585 pagina's; € 24,99.
Norma Montulet
Deze roman deed voor verschijnen al veel stof opwaaien, omdat de auteur aangaf een onecht kind van prins Bernard te zijn. Dit thema komt ook in de roman voor, die verteld wordt vanuit een personage dat zich Maxwell noemt, maar die niet echt in de roman voorkomt. Door middel van deze alwetende verteller komen we het verhaal te weten van twee families die – door de tijden heen – zoals elke familie van alles meemaken. De Eerste en de Tweede Wereldoorlog hebben hun impact op de familieleden, maar de auteur beschrijft een en ander afstandelijk. Als lezer zou je meer willen weten wat de gebeurtenissen doen met het innerlijk van de personages, maar dat blijft aan de oppervlakkige kant. eerder verscheen van Oscar van den Boogaard (1964) onder andere 'De tedere onverschilligen'*. Zijn werk werd vertaald, verfilmd en genomineerd voor literaire prijzen.
Jann Ruyters
ru/eb/24 f
Het leek even alsof schrijver Oscar van den Boogaard zijn verstand had verloren toen hij twee weken geleden in een interview in NRC beweerde dat hij een zoon is van prins Bernhard. De enige zoon dus van de prins die verder binnen en buiten zijn huwelijk met koningin Juliana alleen dochters kreeg, en die, hoewel hij het bestaan van twee buitenechtelijke dochters erkende, over een zoon nooit sprak.
Oscar van den Boogaards in 2010 verschenen roman 'Majesteit' ging over koningin Beatrix. Wie weet had hij aan dat boek een obsessie met de koninklijke familie overgehouden? Bij verschijning van 'Majesteit' vertelde de schrijver in deze krant wel dat Beatrix hem interesseerde omdat ze zo gesloten was en toch zo'n publiek leven leidde, en omdat koningen en koninginnen in hun eenzaamheid sowieso een dankbaar onderwerp voor een schrijver zijn. Over een persoonlijke band zei hij toen niets.
Zeven jaar later blijkt er dus een verborgen leven achter zijn interesse schuil te gaan. Bewijs is er niet en zal er als het aan de schrijver zelf ligt ook niet komen. DNA-bewijs noch de erfenis interesseren hem, zo meldt hij in interviews. Op diverse plaatsen doken nu wel naast elkaar portretten op van Van den Boogaard en de prins, die een ovalen gezicht en dunne lippen delen, maar de schrijver op zijn (niet met Bernhard gedeelde) blauwe ogen geloven is toch lastig - vooral gezien het tijdstip van zijn onthulling.
Het is een beproefd recept aan het worden, je nieuwe boek aan de man brengen met een omstreden bekentenis. In september vertelde Griet Op de Beeck in 'De Wereld Draait Door', voorafgaand aan de verschijning van 'Het beste dat we hebben', dat zij zich door een therapie was gaan herinneren dat zij als kind seksueel was misbruikt door haar vader, tevens het thema in haar nieuwe boek. In oktober vertelde Charlotte Mutsaers in een interview met de Volkskrant dat zij bij haar overleden broer aangetroffen kinderporno zou hebben doorverkocht, een gebeurtenis die zij verwerkte in haar nieuwe roman 'Harnas van Hansaplast'.
Je vraagt je zo langzamerhand wel af waar het met de literatuur naartoe moet nu de fictieschrijvers zelf niet meer in de fictie lijken te geloven, en in hun publicteitscampagnes het gras voor hun eigen voeten wegmaaien. Want net als bij de roman van Op de Beeck heeft de onthulling vooraf van Van den Boogaard een grote impact op de leeservaring. Het vuistdikke 'Kindsoldaat' omspant driekwart eeuw en pas op bladzijde 387 belanden we op een poëziemiddag bij Juliana en Bernhard, bij de clou dus, ofwel de eerste ontmoeting waar iedere lezer nu onwillekeurig naartoe jaagt, ook omdat deze historische roman, hoe fraai en met vaart geschreven ook, zelf die kern ontbeert.
Meer dan het noodzakelijke 'enige, echte' familieverhaal biedt 'Kindsoldaat' een verzameling van familieverhalen en een veelheid aan personages, kleurrijk wel, maar vluchtig.
Van den Boogaard start zijn familiegeschiedenis sterk en voortvarend: twee generaties eerder 'bij de bron' in 1884, ofwel de ontmoeting van zijn overgrootvader en overgrootmoeder. Op slot Metternich in Limburg, een kasteel met een Pruisische en een Limburgse poort, wordt de dochter van een Pruisische generaal voorgesteld aan de zoon van de kasteelheer. "Terwijl het gepraat, geklink van glazen en geschuifel van bestek op de achtergrond raakten, vielen ze in de liefde, het was zwaartekracht."
Het jonge stel krijgt twee dochtertjes, Sophie en Stella, die al na een paar uur overlijden om vervolgens als merknaam S&S voort te leven in het bronwater waarmee de familie haar fortuin maakt. Enkele jaren later wordt nog een tweeling Max en Nol geboren. Deze jongens raken als kleuters bevriend met buurmeisje Nora dat verderop in Villa Flora geboren wordt.
Weer een decennium later ontwikkelt zich een 'Jules et Jim'-achtige driehoek tussen het drietal, inclusief vroegtwintigste-eeuws Couperiaans verpozen in ledigheid in hogere kringen in Nice en Parijs, waarbij Nora de ene zoon (Nol) huwt en de andere (Max) bemint.
Nol raakt invalide door een schermongeluk waarbij de floret één oog en een deel van zijn hersenen raakt, avonturier Max wordt officier in het Duitse leger, strijdt in de Eerste Wereldoorlog én in de Tweede, en bezwangert Nora drie keer.
Haar middelste kind is dan de vrijgevochten, drankzuchtige Elsie die eind jaren vijftig op een besneeuwde Alpentop, in een Gipfeltreffen iets moois begint met PB, 'Pruisisch Blauw' zoals ze hem zal dopen. De affaire bloeit op onder het oog van Juliana ('Mammie') die zelf ook zeer gecharmeerd is van het vriendinnetje van haar man: "Elsie is het stukje geel in Het gezicht op Delft van Vermeer", verzucht ze.
Charmant zijn de taferelen die Van den Boogaard opdist zeker. Lichtvoetig en ironisch tekent hij de playboyplaatjes van wie (toen nog) onze alom geadoreerde 'kollektieve vader' was, de Prins der Nederlanden: de skivakanties, de motor met zijspan, de witte coltrui, de witte anjer, de poedels, de sportauto, het samen in privévliegtuig over het landgoed van moeder Armgard vliegen, je ziet het allemaal zo voor je in jaren vijftig technicolortinten. Voor de gepriviligieerde Elsie vertegenwoordigt de ongrijpbare prins 'de vrijheid die gewonnen moest worden op alles wat eerbaar, kuis, moreel, volgzaam en zogenaamd juist was'.
Ironie schuilt er ook in de familiegeschiedenis die aan Elsie's geboorte voorafgaat. In het grootste deel van de roman ligt het perspectief bij Elsie's moeder Nora, een vrouw van haar tijd, die eerst non wil worden en dan wil studeren, maar die toch verzandt in liefdesperikelen, moederschap, deprimerende leegte. Nora keert zich af van de literatuur die 'het leven als een neerwaartse gang' presenteert, maar erg opwaarts krijgt ze haar eigen leven, ofwel deze roman, ook niet. Net zomin als haar dochter die uiteindelijk door haar prins, zwanger en wel, min of meer wordt uitgehuwelijkt aan een van zijn officieren.
De rest is de geschiedenis die de zich van zijn trauma bevrijdende schrijver nu overal vertelt. Die bevrijding heeft een in stijl en sfeer rijke, maar niet erg bevredigende roman opgeleverd.
Hoe inventief de schrijver ook met oude versjes strooit, literaire motieven verweeft met onze kollektieve geschiedenis, en beeldende, vloeiende zinnen vindt om de vele personages te typeren, 'Kindsoldaat' krijgt nergens de intensiteit of diepte van vergelijkbare koningsdrama's (denk aan 'The Crown').
De leegte wordt genoemd maar pijn doet het niet. Het boek biedt meer camp en mythomanie dan dat Van den Boogaard een doordachte visie biedt op de geschiedenis van zijn familie of op die van de deugniet/prins/vader zelf.
Wie weet is Van den Boogaard echt 'de zoon van' en heeft hij nog niet genoeg afstand tot zijn onderwerp.
'Kindsoldaat' roept nu allereerst het verlangen op toch eens Bernhards biografie te gaan lezen.
De Bezige Bij; 512 blz. €24,99.
oordeel
Fraai in stijl en sfeer, oppervlakkig portret.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.