Over het doppen van bonen
Wieslaw Mysliwski
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Em. Querido's Uitgeverij, 2017 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : MYSL |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Em. Querido's Uitgeverij, 2017 |
VOLWASSENEN : ROMANS : MYSL |
Vivian de Gier
ru/eb/09 f
Weergaloos is de manier waarop Mysliwski een verloren schoen, het sterfbed van zijn ouders en de ontluikende, innige liefde tussen Piotr en Anna verweeft, en het begin en einde van het boek met elkaar verbindt. Misschien zal niet iedereen het geduld hebben voor dit type roman, maar wie zich eraan kan overgeven en zich tot het einde laat meevoeren, wordt getrakteerd op een van de mooiste en ontroerendste slotscènes in de moderne literatuur.
Vertaald door Karol Lesman, Querido, 624 blz., 27,99 € (e-boek 16,99 €).
Peter Swanborn
ua/an/13 j
Als kleine jongen bracht Piotr een deel van de oorlogsjaren door bij zijn familie op het platteland. Een van de meest kleurrijke figuren was oom Wladek. Wanneer Piotr volwassen is, neemt hij op een dag zijn zoon mee naar het dorp om oom Wladek te ontmoeten. Deze blijkt het grootste deel van zijn tijd op de begraafplaats door te brengen. Zijn motief: 'De graven zijn het verstandigste boek. Je komt van de levenden niet te weten wat je van de doden te weten komt.'
Het lijkt de kern van De horizon, de al twintig jaar oude maar nu eindelijk fraai vertaalde roman van de Poolse meesterverteller Wiesław Mysliwski (1932). Eerder verschenen De laatste hand, Steen op steen en Over het doppen van bonen, geweldige romans over identiteit en herinnering, grotendeels gesitueerd op het arme Poolse platteland.
De horizon speelt zich voor een groot deel af in een stad. Piotr woont met zijn ouders in een armoedig souterrain, een verdieping hoger wonen de kleurrijke dames Poncka. Piotr krijgt dagelijks een kop cacao van hen, wat zijn kletsgrage moeder ('gretig naar andermans onheil') prima vindt, maar zijn zenuwzieke vader (met een hart als van een 'verschrikt vogeltje') denkt daar anders over. Want ook al luisteren deze twee ongetrouwde 'kunstenaressen' overdag het liefst naar oude tangoplaten, zodra het avond wordt ontvangen ze heren met geld. Piotr is te zeer op de dames Poncka gesteld om de roddels te geloven.
Anders dan Mysliwski's vorige romans kent De horizon geen alles verbindende verhaallijn. Het is een mozaïek van verhalen die nu eens oeverloos zijn, dan weer afbreken op het moment dat het spannend wordt. Het wonderbaarlijke van zijn vertelkunst zit hem vooral in de associatieve manier waarop hij zijn verhalen aan elkaar knoopt, soms zelfs onverwacht in elkaar laat overgaan.
Zo dwalen Piotrs gedachten, als hij een opstel over de horizon moet schrijven, af naar een herder die beweerde dat hij naar de horizon zou vertrekken. Waarna de rest van het hoofdstuk aan de herder is gewijd. Hoe het met het opstel verder gaat, vertelt Mysliwski niet. Al heet de roman natuurlijk niet voor niets De horizon.
Tegelijk zijn er weinig schrijvers die zo virtuoos een pagina lang kunnen doorgaan over een kwijtgeraakte schoen of over een hondje dat mishandeld is. Piotrs moeder komt steevast scheldend terug van de markt waar iedere verkoper naar haar idee een bedrieger is. Mysliwski laat haar tieren, tot ze opeens het plan opvat zelf een handeltje te beginnen en de deuren langs te gaan met beschadigde borden en bekers: 'Wie heeft na zo'n oorlog in de gaten of het eerste of tweede keus is.'
Zulke scènes zou je de schrijver het liefst willen horen voorlezen, zo komisch is het vaak, alleen moet je er wel oog voor hebben. Zo droog en onderkoeld als hij het opschrijft, lees je er snel overheen.
Dat Mysliwski een monument heeft willen oprichten voor zijn overleden familieleden staat buiten kijf, maar hoe autobiografisch dit boek ook kan zijn, De horizon is wel degelijk een werk van de verbeelding. Want hoeveel de doden ook te vertellen hebben, je moet wel eerst, zo stelt oom Wladek terecht, 'hun taal kennen'.
Dat Mysliwski die taal beheerst, bewijst alleen al het schrijnende hoofdstuk waarin een goedgelovige, joodse familie per boerenkar naar de stad reist om zich bij de bezetter te melden voor transport. Vader Szmul is ervan overtuigd dat ze naar het beloofde land worden gebracht: 'Als zij iets zeggen, dan moet het ook zo zijn.'
****
Uit het Pools vertaald door Karol Lesman. Querido; 624 pagina's; € 27,99.
F. Hockx
De oudere Piotr blikt terug op zijn jeugd en de mensen die zijn leven als kind en jongeman kleurden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog leeft hij met zijn ouders bij familie op het Poolse platteland, daarna volgt een evacuatie naar de stad waar zijn ziekelijke vader overlijdt en twee kleurrijke bovenbuurvrouwen hem mateloos fascineren. En op oudere leeftijd is er de kennismaking met Anna, die de moeder van zijn zoon zal worden. Deze feiten uit Piotrs leven worden van kleur en achtergrond voorzien door de talrijke verhalen die de lezer voorgeschoteld krijgt. Mysliwski (1932) is een vooraanstaande Poolse auteur en zijn werk vindt ook bij ons weerklank want het autobiografische ‘De horizon’ (uit 1996) is de vierde roman die sinds 2012 in vertaling is uitgebracht. Dat is opvallend, want Mysliwski schrijft lijvige, weinig toegankelijke romans die veel vragen van de lezer door de lange zinnen en monologen en de abrupte overgangen zonder witregels tussen de uitwaaierende, gedetailleerde verhalen. Karol Lesman ontving voor zijn eerdere vertalingen uit het Pools de Martinus Nijhoff Vertaalprijs.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.