Jouw gezicht zal het laatste zijn
João Ricardo Pedro
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Signatuur, 2017 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 13934 |
Marijke Arijs
ob/kt/20 o
Op 11 september 1985 deed zich de grootste treinramp uit de geschiedenis van de Portugese spoorwegen voor. Om 18.37 uur botste de Sud Express naar Parijs frontaal met een regionale trein. Een menselijke fout, die zo'n 150 mensenlevens kostte. Een heleboel slachtoffers zijn nooit teruggevonden of geïdentificeerd. Dat gegeven is het uitgangspunt voor Onderweg, de tweede roman van João Ricardo Pedro. De Portugese schrijver, van huis uit ingenieur, maakte zes jaar geleden een eclatante entree in de letteren met Jouw gezicht zal het laatste zijn. Met zijn tweede roman probeert hij dat succes nog eens dunnetjes over te doen.
Op het moment van de ramp was de schrijver amper twaalf, maar de beelden van brandende treinstellen en verkoolde lichamen hebben een onuitwisbare indruk nagelaten. En de protagonist van zijn jongste roman heeft er zelfs een slag van de molen aan overgehouden, want João is er dertig jaar, zes opnames, honderden doosjes pillen, psychoanalytische sessies, spiritistische bijeenkomsten, inrichtingen en elektroshocks later nog steeds niet goed van. De jongen zat in de woonkamer op het Arraiolos-tapijt met zijn soldaatjes en indianen te spelen, toen het noodlottige telefoontje kwam. De rugzak van zijn grote zus was gevonden op de plaats van de ramp. Waarom zat Marta in de trein naar Parijs, terwijl ze geacht werd bij haar vriendin in de Alentejo te logeren? Tot overmaat van ramp wordt diezelfde vriendin even later dood aangetroffen in een badkuip, met doorgesneden polsen. Aan de hand van Marta's tekenschriften probeert haar broertje te achterhalen wat er precies is gebeurd. Die cahiers, die ze gebruikte als een soort dagboek, onthullen dat het meisje een dubbelleven leidde en voeren naar een duistere wereld van bordelen en criminelen.
Chaotisch
Alles lijkt in stelling gebracht voor een ouderwetse speurdersroman, het obligate rechercheursduo incluis, maar naarmate het verhaal vordert, wordt het raadsel alleen maar groter. De verteller gooit steeds meer verhaallijnen uit, die ogenschijnlijk los staan van elkaar, maar niettemin op een subtiele manier verknoopt lijken te zijn, zoals het Arraiolos-tapijt waarop de kleine jongen zat te spelen. Een bonte stoet personages passeert de revue: een prostituee die ooit 'het mooiste engeltje van de palmpaasprocessie' was, een schutter met diepe wallen onder zijn ogen, een gehandicapte admiraal, een dichtende kokkin en een schele hoer ... Zodra ze het woord krijgen, steken die snoeshanen de bloemrijkste verhalen af, zodat het proces-verbaal van hun verklaring een lyrisch hoogstandje wordt. Voetballiefhebbers kunnen hun hart ophalen aan de verrichtingen van trainer Bobby Robson en baltovenaar Krasimir Balakov bij Sporting Lissabon, maar ook fictieve personages als Kapitein Achab, Violetta uit La Traviata en De gespleten burggraaf van Italo Calvino vrolijken de roman op. Een schilderij van Caravaggio, een omgevallen flesje nagellak, een schildpad, een ingelijste foto, een ingegipste arm, een Xiphias gladius en een ansichtkaart uit Detroit doen hun stinkende best om deze chaotische bedoening aan elkaar te breien.
Zoals in zijn debuut schept Ricardo Pedro er een boosaardig genoegen in om de lezer van het spoor te brengen. De auteur verstaat de kunst om verzeild te raken in de ingewikkeldste imbroglio's en het talent om zich daar vervolgens elegant uit te redden. Een aantal steeds terugkerende elementen, herhalingen en opsommingen zorgen voor allerlei dwarsverbanden. Die brengen een schijn van orde aan in de chaos, maar slagen er toch niet in de lezer bij de les te houden, ondanks de virtuoze stijl en het vuurwerk van vondsten. De gefragmenteerde roman blijft uitdijen als de kosmos na de oerknal, omdat een bredere context ontbreekt. In zijn debuut speelde de geschiedenis van drie generaties zich af tegen de achtergrond van de politieke en sociale ontwikkelingen in het Portugal van de 20ste eeuw, maar deze tweede roman is stukken vrijblijvender. Hier geen Angolese onafhankelijkheidsstrijd, geen Anjerrevolutie en geen António de Oliveira Salazar om de boel min of meer bij elkaar te houden.
Is de zus van João omgekomen bij de ramp, spoorloos verdwenen of domweg weggelopen met een zwarte adonis die ze op het strand heeft ontmoet? Het mysterie wordt niet opgehelderd. Een heleboel losse eindjes blijven onverknoopt hangen, wat een rafelige roman oplevert. Wat wil je ook, als je een beroep doet op een verteller met een korte aandachtsspanne, een lang psychiatrisch verleden en een oververhitte verbeelding? Onderweg is een avontuurlijke reis met onbekende bestemming door een verwarde geest, die er ongestoord op los droomt, verzint en fabuleert. De verteller waarschuwt niet voor niets 'dat aan deze kant een ziek man zit, en dat dit boek dat je in handen hebt een van de manifestaties van zijn ziekte is'. Wie na dit alles nog steeds verwachtingen koestert, kan twee dingen doen: 'gooi óf je verwachtingen weg, óf het boek'. Dat voorkomt teleurstellingen achteraf.
Vertaald door Kitty Pouwels, Signatuur, 176 blz., 17,99 € (e-boek 11,99 €).
J.J. Wolrich
João is een gevoelige jongen en groeit samen op met zijn oudere zus, tegen wie hij erg opkijkt. Als zij bij een vriendin logeert, vindt er een treinongeluk in Noord-Portugal plaats. De rugzak van zijn zus wordt tussen de brokstukken van de trein aangetroffen, maar haar lichaam wordt nooit gevonden. Vanaf dat moment begint João een zoektocht naar zijn zus door alle puzzelstukjes van haar leven bij elkaar te zoeken en hun verleden te reconstrueren, om zo te proberen de waarheid te achterhalen. Tegelijkertijd wordt het een zoektocht naar zichzelf, waarin hij zijn greep op de realiteit soms kwijtraakt. Geschreven vanuit de persoon João, waardoor je als lezer in zijn wereld wordt meegevoerd en zijn nasporingen en zijn gevoelswereld meebeleeft. Het taalgebruik is helder en indringend. Het verhaal is zeer boeiend vanaf het begin en laat je als lezer niet meer los. Eerder verscheen van João Ricardo Pedro (1973): 'Jouw gezicht zal het laatste zijn'* ( 2013).
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.