Exces
Persis Bekkering
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2018 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : BEKK |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2018 |
VOLWASSENEN : ROMANS : BEKK |
Mark Cloostermans
ru/eb/09 f
Als er één klassiek schrijfadvies is dat het gilde der Vlaamse en Nederlandse schrijvers goed in de oren geknoopt heeft, dan wel dit: schrijf over wat je kent. Vandaar de nooit opdrogende stroom aan romans over schrijvers, journalisten, redacteuren en kunstenaars. Dat er een hele wereld buiten het boekenvak bestaat, is vakkundig verdrongen.
Persis Bekkering schrijft voor de Volkskrant over literatuur en klassieke muziek. Haar romandebuut, Een heldenleven, heeft 'dus' als voornaamste personages een orkestmeester, een violist en een kunstenares.
Ik heb de violist opzettelijk in het midden gezet, omdat hij het verbindingsstreepje is tussen de twee anderen. Beiden zitten in een soort impasse als ze Igor Goldschmeding ontmoeten. Concertmeester Adrian Zeitblom heeft zich zo volledig gegeven aan de kunst (want hij rekent zich niet tot de 'negentig-procentmensen') dat die op het punt staat zijn huwelijk te kelderen. De jonge kunstenares Kiriko heeft begrepen hoe de kunstwereld werkt en twijfelt of ze in dat circus wil meespelen. Ze heeft haar leven opzettelijk verschraald, op zoek naar nieuwe impulsen voor haar werk.
Igor heeft datgene wat Adrian en Kiriko met veel moeite najagen: perfectie. Hij heeft, ondanks zijn jeugdige leeftijd, al verscheidene carrières achter de rug en hij blonk uit in alles. De viool is zijn nieuwe ding. 'Zodra ik het mysterie heb ontcijferd, heb ik geen enkele reden meer om te blijven', zegt hij.
In eerste instantie biedt Adrian Igor zijn hulp aan. Igors spel is namelijk te perfect, het mist leven. Igor pikt inderdaad een paar dingen van Adrian op, maar de impact is andersom veel groter. Adrian, nochtans hetero, valt als een blok voor Igors energie, laat zich verleiden tot de aankoop van bijzonder extravagante en dure schoenen. Tijdens een wilde nacht met Italiaanse meisjes gaat hij verder dan ooit. 'Even stelde ik me voor dat ik me in de buik van zijn instrument bevond', bekent Adrian als hij Igor voor het eerst hoort spelen. Wij begrijpen: Igor heeft hem op dit moment al opgeschrokt.
Rome
Het tweede deel van de roman, waarin Kiriko de hoofdrol krijgt, speelt zich chronologisch voor het eerste af. Bekkering doet dat vaker in de loop van Een heldenleven. Igor zegt ergens: 'Ik hou van chiastische structuren in het leven.' Zonder in details te treden: het chiasme, ook wel kruisstelling genoemd, is de stijlfiguur van de omgekeerde echo. Deze chronologische sprongen, gecombineerd met Bekkerings enthousiasmerende beschrijvingen van klassieke muziek (en van Rome, waar een flink stuk van de roman zich afspeelt),maken het verhaal spannender dan het eigenlijk is.
Want laten we eerlijk zijn: Een heldenleven is 270 bladzijden first world problems. Het 'probleem' van zowel Adrian als Kiriko is dat ze aarzelen om water in hun artistieke wijn te doen. Er staat nooit echt iets op het spel: Adrian heeft geld genoeg voor schoenen van 800 euro en Kiriko's artistieke crisis speelt zich af in de flat die mama voor haar betaalt. Literatuur voor en over de one percent.
Wat Bekkering echt tot haar unieke onderwerp maakt, is de ontmoeting met een charismatisch persoon. Iedereen loopt vroeg of laat wel iemand tegen het lijf die het vermogen heeft alles nieuw te laten lijken en wiens moeiteloze levenskunst je alles doet bevragen. Zelfs wat slagen en falen is, is opeens niet meer eenduidig. Die bedwelmende ervaring heeft Bekkering volmaakt voelbaar gemaakt in dit boek en dàt is een prestatie. Als ze nu de volgende keer een roman kan schrijven die ook relevant is voor mensen van buiten de grachtengordel, dan kan het echt nog iets worden.
Prometheus, 270 blz., 19,99 € (e-boek 11,99 €).
Thomas Van Den Bergh
ua/an/13 j
Een violist die leeft voor zijn kunst. Een tweede violist met een column over seks in een tijdschrift voor hoogbegaafden en een voorkeur voor handgemaakte Italiaanse schoenen. Een beeldend kunstenares met een eetstoornis.
In Een heldenleven, het debuut van Persis Bekkering die de Volkskrant-lezer kan kennen van haar stukken over literatuur en klassieke muziek, komt geen normaal mens voor, om met Gerard Reve te spreken. Het zijn stuk voor stuk personages die voornamelijk met zichzelf en met hun kunst bezig zijn, die tot in het holst van de nacht discussiëren over muziek en het streven naar perfectie, over de Belgische schilder Khnopff en 'de esthetiek van het falen'.
Een zwaar op de maag liggend vertoog lijkt dan welhaast onvermijdelijk. Maar Bekkering slaagt erin deze personen en hun artistieke onderzoek, dat tegelijkertijd zelfonderzoek is, tot leven te wekken. Dat de schrijfster niet bezwijkt onder haar huizenhoge ambities is haar grote verdienste.
Een heldenleven valt uiteen in twee delen. In het eerste deel volgen we Adrian Zeitblom, een violist op tournee met zijn fin-de-siècle-orkest. Op het programma: Ein Heldenleben van Richard Strauss. Adrian omschrijft zichzelf als een 'honderd procent-mens'. Viool spelen is zijn 'bestemming', daar moet alles voor wijken, inclusief zijn echtgenote die hem aan de vooravond van de trip in de steek laat.
In de hotellobby in Rome, waar de eerste concerten plaatshebben, ontmoet hij Igor Goldschmeding, de tweede violist, die gedurende de tour in geval van nood als Adrians stand-in kan optreden. Dat dubbelganger-motief werkt Bekkering mooi uit. Igor vormt in veel opzichten Adrians spiegelbeeld, maar zal gaandeweg meer en meer zijn plaats innemen.
Igor is de ware 'held' in dit heldenleven. Een charmante man met smaak, intelligent, tikje mysterieus, een vrouwenversierder en een fabelachtig violist. Al is zijn spel, naar het oordeel van Adrian, té perfect. Igor is 'een 110-procent-mens'.
Hun intense verbroedering ontaardt in animositeit, een symbolische weergave van Adrians inwendige strijd tussen beheersing en overgave, het apollinische en het dyonisische. Het is bewonderenswaardig hoe Bekkering dit gegeven op speelse wijze door de roman weeft - met verwijzingen naar Thomas Mann en een elegant eerbetoon aan de mannenvriendschappen van Mulisch. Ook Dante maakt zijn onvermijdelijke opwachting, als Igor in de loop van de roman duivelse trekken krijgt. Het is veel, overdadig soms, maar door de knappe compositie en de frisse stijl blijft Een heldenleven zeer genietbaar.
Romantische kunstenaarsclichés veegt de schrijfster rücksichtslos van tafel. Als ze zich al eens laat gaan, zoals hier in de beschrijving van Adrians muzikale gewaarwordingen, dan voegt ze daar meteen een ontnuchterend terzijde aan toe: 'Voor mijn ogen balde het verlangen zich samen tot een zuil van vuur, en als aan de grond genageld stuurde ik mijn muziek ernaartoe. (Ik begin mystiek te klinken en uit gewoonte wil ik een nuchtere opmerking maken, maar ik doe het niet. Jammer dan. Als muziek al geen mystieke ervaringen meer mag produceren, hou ik ermee op.)' Slim, want zo heeft ze de verheven én de nuchtere opmerking toch gemaakt.
In het tweede deel verschuift het perspectief naar Kiriko, een jonge, half-Japanse kunstenares. Zeven jaar eerder beleefde zij een korte maar hevige liefdesaffaire met Igor.
Ook hier gaat het in de eerste plaats over Kiriko's zoektocht naar het waarachtige in de kunst. Uit protest tegen de gecommercialiseerde kunstwereld, tegen de hypes en de jacht op 'de schouderklopjes', sluit zij zich op in haar kamer, haar 'Monopticum'. Daar valt ze ten prooi aan hallucinaties en angstaanvallen als ze zichzelf uithongert.
Het tweede deel van Een heldenleven is statischer dan het eerste, omdat het zich vooral in het Monopticum afspeelt, en in het steeds verwarder brein van Kiriko. Haar claustrofobische sensaties slaan over op de lezer. De roman veert weer op als Bekkering de eerste liefdesnacht van Kiriko en Igor beschrijft.
Maar de schrijfster wil geen verhaal over een verhouding vertellen, zij wil een kwestie aan de orde stellen. Moet een kunstenaar compleet op zichzelf en haar kunst betrokken zijn? Moet ze zich terugtrekken in haar Monopticum? Of eropuit, de wereld in, naar India? Het zijn van die typische vragen waar een beginnend kunstenaar mee worstelt. Daarom misstaan ze niet in dit debuut, vooral omdat de schrijfster de beantwoording ervan in zelfbewuste, welgevormde taal heeft gegoten.
Schrijven kan ze, Persis Bekkering. Een volgende roman mag van mij minder kunst en meer leven bevatten.
***
Prometheus; 272 pagina's; € 19,99.
Roderik Six
ua/an/17 j
Als geboren wonderkind verandert alles wat Igor Goldschmeding aanraakt in goud: slaat hij aan het koken dan evenaart hij met gemak een Michelin-kok; maakt hij foto’s, dan hangen die binnen de kortste keren in een galerie en wanneer hij de viool ontdekt, speelt hij al snel mee in een wereldvermaard orkest. Zijn muziekvriend Adrian raakt in de ban van Igors achteloze perfectie en de kunstenares Kiriko is ondersteboven van zijn charmes. Maar je vertoeft niet straffeloos in de nabijheid van genieën: zowel Kiriko als Adrian betaalt een zware tol voor de omgang met de faustiaanse Igor.
‘We klinken als figuren uit een Mulisch-roman’, merkt Adrian plots op wanneer hij samen met Igor door Rome struint, en daarmee is Persis Bekkering de kritiek slim voor. Haar debuutroman is doorspekt met essayistische discussies over het leven, de kunst en de liefde en hoewel de geest van Mulisch door Een heldenleven waait, weet Bekkering te ontsnappen aan de schaduw van de grootmeester. Dat heeft ze vooral te danken aan haar verzorgde taalgebruik. Zelfs een korte sfeerscheppende zin krijgt altijd wel een kleine twist mee zodat je om de zoveel alinea’s even moet pauzeren om te genieten van die literaire oogsnoepjes. Ook opvallend: nooit heb je het gevoel dat je een debuut aan het lezen bent. Best uitzonderlijk én veelbelovend voor de toekomst.
****
Prometheus, 248 blz., € 19,99.
Anneke van Ammelrooy
We volgen violist Adrian die op tournee in Italië voortdurend wordt geprovoceerd door de virtuoze violist Igor die voor Adrian moet invallen mocht hij niet kunnen optreden. De (ervaren) lezer beseft dat Igor een psychopathische manipulator is, maar Adrian beseft dat niet, die bewondert alleskunner Igor die ook een reputatie heeft als chef-kok, fotograaf en goedgeklede dandy. Igor is de man van de perfectie, van een ideaal dat standaard is in de internationale wereld van de klassieke muziek, dat ook Adrian aanhangt. Door zijn bezetenheid en absenties vanwege optredens heeft Adrians vrouw Sterre hem verlaten, maar Adrian leert bij. Igor blijkt alleen binnen dit ideaal te kunnen leven en begreep dus niets van de op hem verliefde Kiriko, een beginnend schilderes die maar wat 'aankliederde'. In de beeldende kunst moet je zelf met iets origineels komen, het gaat niet om imiteren of foutloos spelen van werk van anderen. Maar die dwang blijkt net zo ziekelijk. Soort Bildungsroman voor musici en kunstenaars die dreigen te verongelukken door hun waandenkbeelden. Een 'elitaire' filosofische roman, je moet begaan zijn met slachtoffers van de wanen in de internationale werelden van de klassieke muziek en beeldende kunsten. Debuutroman van de Volkskrantrecensente (1987).
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.