The Da Vinci code
Ron Howard
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Uitgeverij Atlas Contact, 2017 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 13908 |
Jeroen Struys
ob/kt/06 o
Tom Hanks kan alles en iedereen houdt van hem. Dat maakt hem vreselijk antipathiek. Het ergst van al is dat hij er altijd zo geweldig sympathiek uitziet. Of hij nu in een raket vliegt, op een onbewoond eiland strandt, op de stranden van Normandië landt of aids oploopt: altijd weer ziet hij er toch zo ontzettend aardig uit. Zijn charisma overleeft moeiteloos drie Dan Brown-verfilmingen, zolang hij maar af en toe wat met Spielberg inblikt. Hij is de all American guy, maar dan met een fortuin op zijn bankrekening. Steunde Obama. Gelooft in God en het homohuwelijk. Doet nooit wat verkeerd, werd nooit betrapt op drugs, zit niet bij Scientology. Je wil met hem een Budweiser drinken, maar eigenlijk wil je hem vooral een klap voor zijn aardige kop verkopen.
Nu blijkt dat hij ook nog eens een aardig stukje kan schrijven. Dat weten we eigenlijk al sinds The New Yorker drie jaar geleden uitpakte met zijn korte verhaal 'Alan Bean plus four', over drie heel gewone vrienden die even langs de maan vliegen, simpelweg omdat ze daar zin in hebben. Het is een onhebbelijk zachtaardig fantasietje en een ode aan de vriendschap, bedacht door een man die altijd al astronaut had willen worden en dat in Apollo 13 ook werd. Some guys have it all.
Alleen maar strikes
Het schrijfsel was geen toevalstreffer. Dat bewijst hij met zijn eerste boek, Een stel verhalen, op tamelijk omvangrijke wijze. Helemaal verrassend is dat niet. Er zijn inderdaad acteurs die volstrekte miskleunen van boeken publiceerden, zoals John Travolta en Sylvester Stallone. Schrijven is dan een van de vele ' vanity projects', naast geld ophalen voor goede doelen, rondrijden in hybride auto's en denken dat iedereen kan schilderen (hallo, James Franco). Maar Hanks is altijd een verhalend acteur geweest, die het niet moest hebben van actie maar van dictie. Als hij spreekt, luister je.
En als je hem leest, hoor je zijn stem. De zeventien verhalen gaan vele richtingen uit, maar allemaal getuigen ze van Hanks' persoonlijkheid. Behalve zijn fascinatie voor ruimtevaart, blijkt ook zijn liefde voor typemachines: ze figureren in verschillende van de verhalen, met een hoofdrol in 'Dit zijn de overpeinzingen van mijn hart'. De verhalen wisselen elkaar bovendien af met foto's van de mooiste exemplaren uit zijn grote collectie prehistorische klavierbeesten. Zelfs die ene obsessie die halfgod Hanks dan heeft, is zo charmant dat je zin krijgt om een klein katje te wurgen.
Dat zou Hanks nooit doen, want hij heeft een gigantisch hart blakend van optimisme en liefde voor het leven, ook als dat wat tegenzit. Zelfs een droevig verhaal kan je toch nog vrolijk stemmen. Alsnog enige bitterheid is te vinden in 'Kerstavond 1953'. over een veteraan van de Tweede Wereldoorlog die terugdenkt aan de dag waarop hij zijn vrienden en één been verloor. Maar de oorlog werd gewonnen, dat vergeet de acteur van Saving private Ryan niet.
Die positieve vibe betekent ook dat de verhalen wat ongevaarlijks hebben. Diepe gedachten of revelerende portretten van de achterkant van de American Dream? Vergeet het. Slechts een enkele keer vergrijpt hij zich aan een tikje sentiment, zoals in 'Een maand in Greene Street', over een gescheiden, pas verhuisde moeder die zich langzaamaan opent voor haar buurman met zijn telescoop. Een andere schrijver zouden we verdenken van een goedkope metafoor en een dirty mind, maar niet die goeie oude Tom Hanks.
Wie hoopt op sappige ontboezemingen van de celebrity, is eraan voor de moeite. Wat zou hij ook moeten opbiechten? Dat hij weleens zijn typemachines streelt? Enkele keren geeft hij wel een inkijk in het leven van acteurs. 'Persjunket in de lichtstad' is een geestige satire over een B-acteur die voor het eerst mee mag op promotournee van een film. 'Even voorstellen' begint droevig: een beginnende actrice in New York staat op het punt om haar droom op te bergen. Maar je zal het altijd zien: net dat moment kantelt alles. Gelukkig is het zo lekker geschreven.
Enkele verhalen keren terug naar dezelfde personages: de ik-persoon, de Afrikaanse immigrant MDash, de hyperenergieke Anna en Steve Wong. Het doet je vermoeden dat Hanks ook wel een roman aankan. 'Drie uitputtende weken' doet je glimlachen om de onmogelijke liefde tussen een luie man en een kickverslaafde vrouw. En aan het eind van het boek blijkt Steve Wong een zo begenadigd bowler dat hij alleen maar strikes kan gooien. Het zou ons niet verbazen als dat autobiografisch is.
Net als het leven volgens Forrest Gump, is deze verhalenbundel als een ' box of chocolates': ' you never know what you gonna get'. Met zeventien verhalen smaakt er altijd eentje zuurder en eentje zoeter, en een enkele laat die vieze smaak van een likeurpraline na. Maar allemaal hebben ze dit gemeen: ze zijn geschreven in goede luim. Al die positieve energie van Hanks werkt op den duur aanstekelijk. Vreselijk aanstekelijk.
Vertaald door Ludwien Biekmann, Atlas Contact, 424 blz., 21,99 €. Oorspronkelijke titel: 'Uncommon type'.
Anne Van Driel
te/ep/30 s
De hoofdpersoon in 'Drie uitputtende weken' is een goedzak. Zo'n knul die het ook allemaal maar overkomt. 'Slim. Zorgzaam. Relaxed op de rand van loom', zo wordt hij omschreven door zijn nieuwe liefde. Deze Anna, superfit en superaantrekkelijk, was altijd gewoon een schoolvriendin van de niet bijster opvallende hoofdpersoon-zonder-naam. Maar als zij op een dag - uit het niks - besluit dat het tijd is voor méér, moet de gemoedelijke ik-figuur zich voegen naar haar moordende dagritme: de vroeg-ochtendlijke hardloopsessies, de gezonde ontbijtjes, de duikcursus na de drukke baan, shoppen na de duikcursus. En ingeroosterde seks, ook onderdeel van het ambitieuze schema.
'Anna's vriendje zijn was alsof ik een zware marinierstraining volgde in het Amerikaanse leger en tegelijkertijd in het tornadoseizoen een fulltimebaan had bij een Amazon-distributiecentrum in Oklahoma', verzucht de ik-persoon. Je bent geneigd hem te onderschatten, maar uiteindelijk rolt hij toch als de morele held uit de bus. Als 'Drie uitputtende weken' een film was in plaats van een hoofdstuk in een verhalenbundel, dan was de hoofdrol onvermijdelijk naar (de jonge) Tom Hanks gegaan.
Tom Hanks, de schrijver blijft dicht bij Tom Hanks, de acteur. Ja, inderdaad: de tweevoudig Oscar-winnaar (Philadelphia, Forrest Gump) die meerdere malen is uitgeroepen tot Amerika's meest geliefde, sympathieke en betrouwbare acteur, heeft aan zijn meer dan zeventig film- en tv-rollen nu ook een verhalenbundel toegevoegd. Uncommon Type heet zijn literaire debuut, verwijzend naar de ouderwetse typemachines die Tom Hanks (61) fanatiek verzamelt. In al zijn 17 korte verhalen figureert er een, van de Hammond Type-o-Matic tot de Olivetti-Underwood. Een eerste verhaal verscheen in 2014 al in het tijdschrift The New Yorker. De drie jaar daarop schreef Hanks de rest van de bundel vol.
Wie Hanks' filmcarrière een beetje volgde, herkent soms de onderwerpen van de schrijver. In een wrange weergave van een telefoongesprek dat twee oud-strijders jaarlijks voeren herdenkt Hanks de offers die Amerikaanse soldaten brachten om Europa te bevrijden (Hé! Saving Private Ryan!); in het verslag van een bizarre doe-het-zelfpoging om naar de maan te vliegen toont hij zich een gedetailleerd kenner van de ruimtevaartgeschiedenis (Hallo, Apollo 13!). En door de ogen van een fictieve filmacteur geeft hij een geestige parodie op de publiciteitstoernees die hij zelf jarenlang heeft doorstaan. Meest gestelde vraag tijdens de 6 minuten durende diepte-interviews: 'Is dat echt uw eigen kont, in die orkaanscène?'
Boven alles is Uncommon Type een bundel over Amerika, over de mensen en de plekken, over de zeden en gewoonten. Ook daarin wijkt de debuterende schrijver niet ver af van de Hollywood-celebrity. Want als er één acteur is die de laatste decennia het beeld van Amerika heeft bepaald - of in elk geval, het ideaalbeeld ervan heeft vormgegeven - dan is het Tom Hanks. Als acteur ís hij Amerika: het Amerika zoals het zichzelf graag ziet.
Dat is het land van rechtschapenheid en heldendom, van mensen die ondanks alles doorzetten. Van advocaten die eerlijkheid plaatsen boven het veroordelen van de vijand (in de Koude Oorlog-thriller Bridge of Spies); van piloten die hun passagiers voor een ramp behoeden (vliegtuigdrama Sully). Het is het Amerika, dat worstelt maar toch uitblinkt, in de oorlog (Saving Private Ryan) of in de ruimtevaart (Apollo 13). En het is het Amerika waar iedereen kan triomferen, hoe eenvoudig ook (Forrest Gump). Als de Verenigde Staten een tv-commercial voor zichzelf nodig zouden hebben, kunnen ze met een compilatie van Tom Hanks-rollen volstaan.
In Uncommon Type vertoont het ideaalbeeld echter scheurtjes. De schrijver Hanks laat ook de onvolkomenheden van Amerika zien. Vaak terloops, soms wat nadrukkelijker. Hij verhaalt over een oorlogsveteraan op drift, voor altijd rusteloos. Hij richt zijn blik op Amerika als migrantenland, en op de moeizame manier waarop een vluchteling in New York voet aan de grond probeert te krijgen. In het verhaal over fit-girl Anna valt niet alleen een zalige parodie te lezen op de Hysterische New Yorkse Vrouw Die Alles Nu moet, maar ook een (milde) kritiek op de doorgeschoten Amerikaanse nadruk op zelfontplooiing en maakbaarheid.
Op die momenten lijkt de schrijver Hanks meer op de komiek Hanks. Die manifesteerde zich vooral het afgelopen jaar, in het satirische tv-programma Saturday Night Live. Tot de meest briljante sketches die SNL over het tijdperk-Trump maakte behoren zonder twijfel die die vertolkt worden door Hanks. Neem de sketch waarin Hanks als de racistische Trump-aanhanger Doug deelneemt aan het spelprogramma Black Jeopardy, en op hilarische wijze blootlegt dat zwarte en witte Amerikanen best veel gemeenschappelijk hebben - tot de quizvraag 'Lives That Matter' aan bod komt. Of neem de aflevering waarin Hanks, door het tijdschrift Esquire uitgeroepen tot 'America's Dad', besluit een vaderlijk gesprek aan te knopen met de natie: 'You got a lot of guns, kiddo. You need all those guns?'
Vergelijkbare maatschappijkritiek vind je ook in Hanks' laatste film The Circle (2017), naar de gelijknamige roman van Dave Eggers, waarin de sektarische trekjes van Silicon Valley aan de kaak worden gesteld.
Ook Hanks' vijfde film met regisseur Steven Spielberg - over de publicatie van de Pentagon Papers door The Washington Post in de jaren zeventig - past in dat kader. De film, waarin ook veteraan Meryl Streep speelt, komt pas begin volgend jaar uit, maar wordt nu al beschouwd als een parabel voor de hedendaagse politiek van geheimhouding, leugens en lekken en de rechten en verantwoordelijkheden van een vrije pers.
Is er een nieuwe Tom Hanks opgestaan, en is zijn verhalenbundel een logische schakel in die ontwikkeling?
Misschien kun je beter zeggen dat Amerika is veranderd. Het Amerika uit de tijd dat Hanks een steracteur werd - het land dat andere landen ongestraft dacht binnen te kunnen vallen, de economische grootmacht met zijn morele superioriteit, het land dat zich zo buitengewoon achtte dat het daar een hele doctrine op baseerde (exceptionalisme) - dat Amerika bestaat nu echt niet meer.
Hanks voelt zich natuurlijk bij lang niet alle aspecten van dat Amerika thuis - hij is steeds openlijker Democraat, een voorvechter van milieu en klimaat, en een vriend van Obama. Toch domineert in zijn verhalenbundel de terugzucht, een sterke hang naar het verleden. Naar de tijd toen typemachines nog onverwoestbaar waren en bioscopen nog films vertoonden ('voordat HBO, Netflix en 107 andere entertainment-outlets ervoor zorgden dat ze op de fles gingen').
Hanks ridiculiseert de debilisering van sociale media en treurt om de komst van ketens ('de onvermijdelijke Starbucks') die elke eigenheid van een plek kapot maken. 'Wij geven om het verleden' heet zelfs een van Hanks verhalen, waarin een miljardair zich steeds opnieuw (voor zes miljoen dollar per keer) laat terugsturen naar dezelfde dag in 1939. 'Naar de Wereldtentoonstelling die zo rijk was aan beloften van hoe de wereld had kúnnen zijn.'
Back to the old days, toen het leven nog simpel en vol mogelijkheden was. Het is even reactionair als ontroerend. Alsof je Forrest Gump hoort spreken.
Vertaald uit het Engels door Lidwien Biekmann.
Atlas Contact; 424 pagina's; € 21,99.
L. Torn
Korte verhalen van filmacteur Tom Hanks (1956), bekend van films als ‘Forrest Gump’ en ‘Saving Private Ryan’. Hanks schrijft in het typisch Amerikaanse genre van het korte verhaal; op zijn best doen zijn verhalen denken aan het werk van illustere voorgangers als Carver, Updike en Salinger. Hilarisch is het verhaal over een groep vrienden die een maanreisje maakt met een raket uit een bouwpakket. Met een meesterlijk gevoel voor ironie onderbouwt Hanks de ‘geloofwaardigheid’ van het verhaal door te focussen op niet ter zake doende details. Heel komisch! Er staan ook mooie psychologische portretten en aangrijpende verhalen in de bundel: over een jongen die op zijn verjaardag ontdekt dat zijn vader vreemdgaat; over een getraumatiseerde oorlogsveteraan die zijn best doet om zijn kinderen een onvergetelijke kerst te bezorgen. Hanks is een verzamelaar van oude typemachines. In elk verhaal duikt zo’n apparaat op, een eerbetoon aan het ambacht van de schrijver. Foto’s van typemachines uit Hanks’ collectie onderstrepen zijn liefde voor de letteren. Tom Hanks: met recht ‘een dubbeltalent’!
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.