Naar Lillehammer : roman
Vonne Van der Meer
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Uitgeverij Atlas Contact, 2017 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : VAND |
Arjan Peters
te/ep/09 s
Kettingverhalen, daar is Vonne van der Meer bedreven in. Personages uit de ene roman die we in de volgende terugzien, of vier verhalen later in een en dezelfde bundel. Het lijkt erop dat die karakteristiek niet alleen een aardigheidje is; het hoort bij Van der Meers wereldbeeld om benieuwd te blijven naar het wedervaren van haar personages, hen niet los te laten, om een wending in hun latere bestaan te signaleren waarmee ze de lezer, en misschien ook zichzelf, verrast.
Haar bekering tot het katholicisme, ruim twintig jaar geleden, betekent niet dat Van der Meers werk voorspelbaar gedienstig is geworden, zoals wel gemakzuchtig is geopperd. De betrekkingen tussen mensen laten zich aan het geloof weinig gelegen liggen, zou je eerder kunnen zeggen; ook nu weer, als je afgaat op de zeven sterke verhalen uit Brood zout wijn.
Mensen in grenssituaties, daarin is Vonne van der Meer gespecialiseerd. Ze gaan verhuizen of hebben dat net gedaan, ze gaan uit elkaar of zijn net gescheiden, ze zijn vatbaar voor genoegens en gedragingen waarmee ze niet vertrouwd zijn. En alsof ze het contrast zo groot mogelijk wil maken, geeft de auteur die wankelende personages bezigheden die van een hemeltergende truttigheid zijn.
Een weduwe mist Jozef in haar kerststal. Een gescheiden vrouw gaat even gek doen en schaft zich een zwart jurkje aan. Een collectante weet niet wanneer ze met haar bus de straat op moet: 'De ene dag regende het, en als het even droog was zag je dat het zo weer kon beginnen.' Een (te?) lang getrouwd stel besluit niet meer staand te ontbijten, vlug-vlug, maar er samen de tijd voor te nemen. In de supermarkt gaan ze een pak muesli kopen, gezellig, en ze hebben geen kar nodig, 'een mandje volstond, dan kochten ze tenminste geen dingen die toch weer te lang in de ijskast bleven liggen. Het werd hoog tijd dat ze wat zuiniger gingen leven.'
Dat er zulke mensen bestáán is al verschrikkelijk, maar dan hoeven we over die types toch niet ook nog verhalen te lezen? Ja, dat moet bij Vonne van der Meer wel, want ze duwt haar figuren met meesterhand onverhoeds over het randje - en dan zijn arrestatie, overspel, zelfdoding, ongevallen en andere verbijsterende verwikkelingen niet van de lucht.
Een makelaar leidt een stel rond in een flat aan de Amsterdamse Sloterplas, gecharmeerd van de vrouw en alleen daarom al geïrriteerd door haar 'hufter' van een vriend. 'Vanuit de slaapkamer klinkt gelach. Ze hebben de beslissing genomen, vast. Vanavond gaan ze het vieren. Ik houd mijn polsen onder het water en probeer mezelf te kalmeren.' Hij heeft nóg een reden om ongerust te zijn: zojuist zag hij in de flat pal aan de overkant een vrouw op de rand van het balkon staan, klaar om te springen, en nadat hij zich éven had omgedraaid was het balkon leeg.
Is ze dood? Hij ziet beneden geen lijk in een plas bloed. Moet hij hierover beginnen, als het stel zodadelijk uit de slaapkamer komt? Zo'n verhaal drukt de prijs. 'Tweehonderdtienduizend, lager ga ik niet.' Intussen hoort hij dat er een ambulance aan komt.
Een paar verhalen later keert de vrouw uit dit verhaal terug, inmiddels gescheiden en uitgedijd tot maat 44. Het is bijna Kerstmis en ze heeft niets om aan te trekken. Ze past niet in het zwarte jurkje (maat 38) dat ze niettemin past in een winkeltje dat pesterig Ciao Bella heet. Uit schaamte durft ze het ding vervolgens niet meer uit te trekken. De rits zit muurvast. Kopen dan maar.
Na een half doorwaakte nacht zit de jurk nog strakker. Op dat moment komt haar gestoorde pleegzoon gezellig een nachtje over uit het dolhuis. 'Maria in barensnood had het niet benauwder dan zij.' De wanhoop zwelt gestaag aan, en de auteur houdt zich gelukkig niet in. Een verademing, om iemand weer eens goed te mogen uitlachen.
****
Atlas Contact; 188 pagina's; € 19,99.
Anneke van Ammelrooy
Alle vrouwen in deze verhalen vol reflectie op het bestaan zijn over de vijftig (zoals de schrijfster zelf, die van 1952 is) en ze zouden 'binnen' moeten zijn, maar ze zijn juist ontworteld geraakt, door de dood van hun man, de verkoop van een huis waarin ze tientallen jaren hebben gewoond, een verlangen naar weer aangeraakt en bemind worden, naar een andere man, naar kinderen. Het is vaak bijna kerstmis in deze verhalen, de tijd waarin deze vrouwen het liefst zouden vasthouden aan tradities. Maar ze doen iets vreemds, waardoor het kerstdiner met familie of vrienden heel anders uitpakt dan ze gepland hadden. De een eindigt in een politiecel, een ander krijgt haar psychotische pleegkind op bezoek die de rest van het kerstdinergezelschap wegjaagt. Het verhaal 'Maagdenroof' springt eruit door het dominante thema van al of niet terecht schuldgevoel: een christelijk opgevoede jonge journaliste blijft slapen bij een weduwe die zij heeft geïnterviewd; na een erotische nacht samen wordt de jonge vrouw op weg naar haar werk aangereden en belandt in een coma. Was ze verward? Wie heeft wie verleid? Niet zo verrassende maar wel zeer gedetailleerde psychologie van voorbije vreugdes en verlangen. Fijnzinnig proza.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.