nY #34
Samuel Vriezen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2017 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ROEL |
Dirk Leyman
2/ei/31 m
Ontheemding in een dreigende stad
Iemand moet maar eens onderzoeken waarom de amoureuze spanning tussen schilders en hun model zoveel schrijvers intrigeert. In de Franse literatuur bracht het thema onder meer de pennen van Honoré de Balzac, Alfred de Musset en Théophile Gautier in beweging.
Maar ook in de Nederlandse literatuur is het onderwerp schering en inslag: van Patricia De Martelaeres De schilder en zijn model (1989) en Margriet de Moors De schilder en het meisje (2010) tot onlangs debutante Katrijn Van Bouwel met De muze en het meisje (2016). Zij voerde in haar debuut een academiemodel op met dweperige trekjes, die absoluut de muze van een kunstenaar wil worden.
Nu is er ook Hannah Roels (°1984) met Het portret, waarin een driehoeksverhouding tussen een schilder, een timide studente en een vrijpostig model wordt uitgevlooid.
Roels, werkzaam in Passa Porta Boekhandel, koesterde aanvankelijk vergevorderde plannen voor een doctoraat over portretten in literatuur en schilderkunst, maar dat project maakte slagzij. Uiteindelijk gooide ze haar obsessie in een roman.
Het portret laat zich lezen als een delicaat, ja, zelfs ietwat frêle verhaal, waarin Roels aarzelend haar eigen vertelstem zoekt. De clichés van het genre zijn goed vertegenwoordigd, alsof we een symbolistische roman uit het fin-de-siècle binnentuimelen: artistieke zielen die in stoffige, aftandse zolderkamers samenscholen, een excentrieke belle dame sans merci én een paar moeilijk te overwinnen trauma's en kwellingen.
De vondst van een voor haar gevel gedeponeerd schilderij slingert ik-vertelster Alizane terug naar een roerige periode waarin haar leven voorgoed op z'n kop werd gezet. Als teruggetrokken studente met schrijfambities verdient ze de kost in het Brusselse café Walvis. Daar raakt Alizane geïntrigeerd door de bloedmooie Sam(antha). De waanwijze maar berooide diva poseert regelmatig als schildersmodel. Algauw hokken ze samen in het schrale optrekje van Alizane, waar de tomeloze Sam de boel op stelten zet door de ene na de andere minnaar binnen te halen. Toch hangt er ook tussen Sam en Alizane wederzijdse aantrekkingskracht in de lucht en delen ze dezelfde neuroses.
Tot schilder David op de proppen komt, als zoveelste bedpartner van Sam. Alizane wordt op slag verliefd en ook zij gaat poseren voor David. Het lijkt erop dat hij een ontsnappingsroute biedt voor haar eigen mentale en fysieke blessures. Moet het gezegd worden dat de driehoeksrelatie voor hommeles zorgt?
Stramme dialogen
Roels weet haar roman deskundig te doseren en bouwt zo een voorzichtige spanningsboog op. Ook de korte hoofdstukken zorgen voor ritmiek. Helaas zie je de 'ontknoping' al van mijlenver aankomen.
Roels is op haar best wanneer ze melancholie en ontheemding oproept en haar personages laat dwalen door een stad vol diffuse dreigingen, met duidelijke invloeden van Patrick Modiano. Poëtisch en suggestief is het register waar Roels het best mee uit de voeten kan. Er wordt geknipoogd naar Ovidius' Metamorfosen en subtiel raakt ze genderfluïditeit aan.
Minder geslaagd zijn de uitgesponnen filosofietjes over portretkunst, waarbij een mystiek trekje op de loer ligt. Ook de personages Sam en David zijn te schetsmatig ingevuld. De schilder is bijvoorbeeld een mysterieuze dwingeland met smooth operator-allures. Uiteraard offert hij alles op voor zijn schilderkunst, waardoor zijn modellen slechts kneedbare poppetjes lijken. En natuurlijk deelt hij met elk van hen de lakens.
Het grootste manco van deze premature roman schuilt in de stramme dialogen en Roels' neiging om geforceerde beelden binnen te smokkelen. Soms staat ze stilistisch even wankel op haar poten als een pasgeboren lammetje. 'Het was als krabben aan een spoor muggenbeten die zitten te jeuken in je broekspijp', staat er ergens. En ook dit klinkt nogal solipsistisch: 'David had een heel zachte huid, waardoor het voelen van zijn lichaam een glijdende gewaarwording was'.
Finaal laat Het portret, met enige poeha aangekondigd als 'een onderhuidse roman over perceptie, intimiteit en de fundamentele onwetendheid over onze eigen identiteit', een ietwat blasé indruk na. Het is bekend: wie al te voortvarend literatuur met de grote L wil bedrijven, kan behoorlijk de mist ingaan.
C.C. Oliemans
Alizane is een gesloten studente literatuur wiens schrijfwerk maar niet wil vlotten. Toevallig krijgt ze kennis aan een ander meisje, het vrijmoedige schildersmodel Sam, en voordat ze het weet is die als medebewoonster bij haar op haar zolder ingetrokken. Wanneer Sam ook jongens mee naar huis neemt ziet Alizane dat enigszins bevreemd aan, maar dan wordt ze zelf verliefd op een van die jongens, de schilder David. Ze poseert voor hem, en wanneer ze minnaars worden blijkt Alizane een pijnlijk geheim van vroeger met zich mee te dragen; ondertussen voelt Sam zich verraden. Redelijk boeiende portretten van een ingehouden en geremde verteller, haar ongrijpbare kamergenote en de ondoorgrondelijke man die zo'n mysterieuze invloed op de levens van de twee meisjes heeft. Zeer goed geschreven, misschien iets te vrijblijvend in de manier waarop de drie hoofdpersonen eigenlijk tegenover andere mensen of milieus in een maatschappelijk luchtledig lijken te leven, maar vooral zeer pakkend in de psychologie van het trio en hun onderlinge relatie.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.