In extremis
Tim Parks
Tim Parks (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Arbeiderspers, © 2017 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : OVER LITERATUUR-SCHRIJVERS : 811 PARK |
Veerle Vanden Bosch
il/pr/14 a
Dat alles dient als proloog voor de onttakeling van nog een andere premisse: een roman is 'geen magisch afgescheiden kunstobject dat geheel op zichzelf staat, los van schrijver en lezer', 'het is iets wat uit de stroom van een leven is geplukt.' Niet dat Parks beweert dat alle romans verkapte autobiografieën zijn, wel dat elk boek verbonden is met de persoonlijkheid en de waarden van een auteur en de manier waarop hij of zij in het leven staat. En evengoed met de manier waarop de lezer in het leven staat. Een boek lezen is een ontmoeting tussen twee contexten, tussen twee mensen. Er bestaat dus niet zoiets als één vaststaand oordeel over een boek, hoewel veel critici hun oordeel wel zo verpakken. Als de waardesystemen van schrijver en lezer ver uit elkaar liggen, kan dat een fascinerende leeservaring opleveren, of tot gevolg hebben dat je het boek weglegt met het idee: hier kan ik niets mee.
Om zijn stelling te onderbouwen doet Parks een beroep op systeempsychologie, die poneert dat de persoonlijkheid en de waarden die we erop nahouden gevormd worden in een familiale en sociale context. Systeempsychologen hanteren vier begrippenparen die dominant kunnen zijn binnen een groep - een gezin bijvoorbeeld - en waartoe elk lid van die groep zich moet verhouden: goed/kwaad, angst/moed, winnen/verliezen en ergens bij horen/uitsluiten. Parks onderzoekt welke van die begrippenparen dominant zijn in het werk van illustere dode schrijvers als James Joyce, Thomas Hardy, D.H. Lawrence en Charles Dickens, maar ook bij Peter Stamm, J.M. Coetzee en hemzelf. Dat levert boeiende inzichten op over de manier waarop schrijvers de spanningen in hun leven onderzoeken onder de dekmantel van fictie. Een voorbeeld: hoe weerspiegelt de verscheurdheid die Dickens ervoer tussen zijn publieke imago als familievader, zijn geheime relatie met Ellen Ternan en de angst om zijn eervolle positie in de maatschappij te verliezen zich in een roman als Great expectations?
Parks eindigt met een waarschuwing: literatuur kan voortkomen uit een malaise, en de lezer kan er zijn eigen malaise aan toevoegen. Literatuur schrijven en lezen is dus niet per se heilzaam. 'Laten we waakzaam zijn. Hardy kan schadelijk zijn, Dickens kan schadelijk zijn, Joyce kan schadelijk zijn. Ik bewonder ze allemaal. We moeten ons verdedigen.'
Vertaald door C.M.L. Kisling, De Arbeiderspers, 238 blz., 19,99 € (e-boek 13,99 €). Oorspronkelijke titel: 'The novel. A survival skill'.
Willem G. Weststeijn
Van Tim Parks (Manchester, 1954), woonachtig in Italië, zijn al een tiental romans en een aantal non-fictieboeken in het Nederlands vertaald. In die laatste schrijft hij vaak met enthousiasme over het lezen van literatuur. In zijn meest recente boek over de roman geeft hij aan hoe schrijvers door de manier waarop ze hun werk schrijven – stijl, constructie, wijze van vertellen – reageren op spanningen in hun eigen leven. Het schrijven is voor hen een strategie om te overleven. Hij laat dit zien aan de hand van een beschrijving van leven en werk van James Joyce, Thomas Hardy, D.H. Lawrence en Charles Dickens. De lezer van hun romans, stelt hij, zal de schrijver altijd proberen te doorgronden en zal het werk beter kunnen begrijpen wanneer hij de achtergronden van het leven van de schrijver kent. Of dat echt zo is, is een kwestie waarover literatuurcritici het zeer oneens zijn. Parks schrijft onderhoudend en begrijpelijk, zonder jargon. Een must voor iedereen die meer wil weten over de achtergronden van het schrijven van literatuur. Uitstekend boek over de vraag waarom schrijvers schrijven en hoe de lezer de schrijver probeert te doorgronden.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.