Zeven jaren
Peter Stamm
Peter Stamm (Auteur), Gerrit Bussink (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij De Arbeiderspers, © 2017 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : STAM |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij De Arbeiderspers, © 2017 |
VOLWASSENEN : ROMANS : STAM |
Karen Billiet
il/pr/14 a
Er zijn mensen die zich aan extreme uitspattingen overgeven om het leven de baas te kunnen. Anderen leiden inschikkelijk het leven dat van hen verwacht wordt, ook al liggen saaiheid en routine op de loer. In de romans van de Zwitserse schrijver Peter Stamm draait het doorgaans om die tweede groep: de inwisselbare grijze muizen die je 's ochtends op de trein of aan de schoolpoort aantreft en 's avonds in de rij aan de kassa in de supermarkt. 'Het is mijn doel om het leven van doodgewone mensen in literatuur om te zetten', vertelde Stamm vijf jaar geleden aan The New Yorker. 'Ik hou niet van extremen. Ze vertellen weinig over onszelf.'
Met In geen velden of wegen, zijn twaalfde roman, blijft Stamm trouw aan dat doel. Hij voert een doorsnee stel uit de blanke middenklasse op. Thomas en Astrid hebben twee kinderen, een mooie woning buiten de stad en een leven dat verloopt volgens een vast stramien. Hij is boekhouder en voert die baan plichtbewust maar zonder veel ambitie uit. Zij is huisvrouw en vult haar dagen met de boodschappen, de moestuin en de zorg voor de kinderen. Thomas doorbreekt de normale gang van zaken door op een avond de tuin uit te lopen. Wat eerst nog lijkt op een onschuldige avondwandeling, blijkt het begin van een lange zwerftocht. Het gebeurt zonder voorbedachten rade, en dus ook zonder geld, eten of aangepaste kledij.
Modelbouw
Stamm laat afwisselend zien hoe het beiden verder vergaat. Astrid valt eerst ten prooi aan ongeloof en daarna aan schaamte. 'De mensen zouden beginnen te roddelen en speculeren. (…) Astrid maakte geen deel meer uit van die alledaagse wereld waarin ze zich gisteren nog heel vanzelfsprekend had bewogen.' Wat voor Astrid buitengewoon aanvoelt, is voor de agent bij wie ze aangifte doet dan weer routine: 'De meeste vermisten duiken na een paar dagen weer op.'
Thomas voelt echter op geen enkel moment de aandrang om terug te keren of een teken van leven te geven. Astrid moet verder met onbeantwoorde vragen en kinderen die compleet in de war zijn. Het wordt bezworen met concrete handelingen. 'Astrid wilde niet praten. Ze deed wat nodig was, wat van haar werd geëist.'
Thomas wandelt ondertussen steeds verder. Het Zwitserse 'modelbouwlandschap' blijkt al even voorspelbaar als zijn leven: een eindeloze aaneenschakeling van dorpen, bossen, velden, boerderijen, industrieterreinen, winkelcentra en nieuwbouwwoningen. Zijn tocht brengt hem naar de bergen, weg van de bewoonde wereld 'die hij begreep, een wereld zonder verrassingen en gevaren'. Hij ervaart 'de euforie van het onderweg zijn, het genot van een toekomst die niet was vastgelegd en die met elke stap een andere richting kon nemen'. Maar het brengt ook eenzaamheid met zich mee.
In geen velden of wegen heeft veel gemeen met Zeven jaren en Nacht is de dag, boeken van Peter Stamm die eerder in het Nederlands verschenen. Ook daarin worstelen mensen met de façade die ze voor de buitenwereld hebben opgebouwd, en ervaren ze het als een bevrijding om zich daarvan af te keren. Toch is In geen velden of wegen geen radicale afrekening met het brave burgerbestaan. Stamm suggereert dat een middelmatig leven verstikkend kan zijn, maar net zo goed een bron van geluk. Een mens moet er soms voor op de vlucht slaan om zich dat te realiseren.
Terloops
Stamm observeert vooral en is zuinig in de uitwerking. Grote bespiegelingen blijven achterwege. De drijfveren van Thomas worden nooit helemaal duidelijk. De personages leer je niet ten gronde kennen. Ze houden hun voordeur op een kier en je moet het doen met enkele terloopse opmerkingen over hun verleden. Toch is het knap hoe Stamm met weinig woorden veel kan zeggen. Door die eenvoud laat het boek zich in een ruk uitlezen, maar kruipt het minder onder de huid dan Zeven jaren. Niettemin toont Stamm opnieuw zijn talent om het leven dat we vaak nodeloos complex maken te herleiden tot enkele essentiële vragen. Hoe minder hij vertelt, hoe meer hij zijn lezers - of toch de blanke middenklassers onder hen - aan het denken zet over zichzelf.
Vertaald door Gerrit Bussink, De Arbeiderspers, 208 blz., 19,99 €. Oorspronkelijke titel: 'Weit über das Land'.
Jan Luijten
i /ul/08 j
De roman vertelt het verhaal van het Zwitserse echtpaar Thomas en Astrid en hun twee kinderen Ella en Konrad. Het is een keurig, burgerlijk gezin; vader is boekhouder, moeder huisvrouw. Op de dag dat het gezin is teruggekeerd van een vakantie in Spanje, staat Thomas 's avonds op en verlaat de geordende wereld van huisje-boompje-beestje. De vraag naar het waarom blijft grotendeels onbeantwoord. Goed, er is een vaag onbehagen over het feit dat in de wereld van geld en onroerend goed, waarin Thomas beroepshalve verkeert, nooit wordt gesproken 'over zaken waar het echt om gaat'. Maar acute problemen waren er niet.
Wat de roman interessant maakt, is dat het verhaal beurtelings vanuit het perspectief van Thomas en dat van Astrid wordt verteld. De vrouw wordt niet alleen geconfronteerd met allerlei problemen, maar ook met een breed scala aan gevoelens. Ze moet accepteren dat haar man weg is, maar loslaten kan ze hem niet. Ze gaat hem zoeken, maar is daarbij net als de politie niet hardnekkig genoeg.
Thomas is op goed geluk gaan lopen, organiseert hier en daar wat voedsel en verstopt zich, want hij wil niet ontdekt worden. Hij besluit naar het zuiden te trekken, belandt ongewild in een bordeel, waar hij de aangeboden liefdesdiensten afslaat, maar zijn bier betaalt met zijn pinpas, en zo een eerste spoor achterlaat.
Stamm heeft het Zwitserse landschap, dat naarmate Thomas vordert steeds ruiger en indrukwekkender wordt, aantrekkelijk beschreven. Daarbij blijkt dat hij zelf moet hebben ervaren hoe het is om over de Alpen te wandelen aan het eind van de zomer als de eerste sneeuw valt, het vee naar de dalen wordt gedreven en de gevaren toenemen. Thomas valt in een vijf meter diepe rotsspleet.
Vanaf deze val begint Stamm een spel met schijn en werkelijkheid. De politie meldt dat Thomas dood is gevonden, maar Astrid meent dat haar man de val heeft overleefd.
Dat laatste denkt Thomas ook, want die trekt verder de Gotthard over, verlaat Zwitserland om jarenlang door Europa te zwerven. Spannend blijft de vraag of hij uiteindelijk naar Astrid terugkeert.
***
Uit het Duits vertaald door Gerrit Bussink. De Arbeiderspers, 169 pagina's, € 19,99.
H. van Vlaanderen
Waarom een geliefd persoon plotseling verdwijnt, is voor achterblijvers vaak een groot raadsel. Zo ook voor Astrid wanneer zij ontdekt dat haar man Thomas weg is. Zomaar weg. Ze zijn net teruggekeerd van een vakantie aan zee. Zij brengt de kinderen naar bed. Thomas zit nog even buiten, maar staat op en loopt de straat uit, het dorp uit, de bergen in. Hij loopt en loopt, de eerste dagen vooral ’s nachts om niet gezien te worden. Astrid denkt de volgende morgen dat hij vroeger naar zijn werk is gegaan, totdat zij zich realiseert, dat hij echt weg is. Na enkele dagen schakelt ze de politie in. Het zoeken met een speurhond levert weinig op. Met wonderlijke kalmte reageert Astrid op de situatie en naar de twee kinderen. Intussen loopt Thomas verder en verder en lijkt geen enkele spijt te hebben van zijn besluit. Hij koopt zelfs in een sportwinkel wandelschoenen en speciale kleding. De pracht en het gevaar van de bergen worden mooi beschreven. Het slot van de roman is verrassend. Een prettig leesbare roman die aan het denken zet naar wat een mens in het leven zoekt. Dit is de vijfde roman van de Zwitserse auteur (1963), die ook verhalen en toneelstukken schrijft. In Zwitserland en Duitsland zeer goed ontvangen en geprezen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.