Wij drieën : een familiekroniek
Julia Blackburn
Julia Blackburn (Auteur), Paul van der Lecq (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : BLAC |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2022 |
VOLWASSENEN : ROMANS : BLAC |
Rudi Meulemans
em/ov/26 n
Er zijn van die auteurs die nooit een slecht boek schrijven. Je kan wat meer van de ene titel houden dan van de andere maar altijd is wat ze schrijven en hoe ze dat doen interessant. Julia Blackburn is voor mij zo'n auteur. Of het nu gaat over haar traumatische jeugd in Wij drieën, over wandelingen rond een Italiaans bergdorp in Smalle paden, over een schilderende ernstig zieke visser in Draad of over de geschiedenis van Doggerland in Lied van de tijd, altijd heb ik het gevoel dat het lezen van haar boeken mij tot een beter mens maakt. Blackburn is wars van gewichtigdoenerij maar toch heeft haar werk een levensbeschouwelijke ondertoon die ik een filosofie van het mededogen zou willen noemen. Dat is niet anders met Dromen van de Karoo.
In 1974 vond Blackburn, rondsnuffelend in de London Library, Specimens of Bushman folklore (1911) waarin de taalkundigen Wilhelm Bleek en Lucy Lloyd verhalen hadden verzameld van de /Xam, een Bosjesmannengroep. Het boek zou haar nooit meer loslaten. In maart 2020 besloot ze een reis te maken naar de Karoo, de halfwoestijn in Zuid-Afrika waar de /Xam ooit woonden voordat ze verdreven werden door de Boeren. Door covid werd haar reis abrupt afgebroken. Dromen van de Karoo is een dagboek van een jaar waarin ze zich terugtrekt in het voormalige atelier van haar overleden man en nadenkt over hoe je iets kunt vastleggen voor de toekomst.
Bleek en Lloyd werkten met Bosjesmannen die opgesloten waren in Breakwater Jail, waar het hen verboden was om met elkaar te communiceren in hun eigen taal. Dankzij Bleeks en Lloyds linguïstisch onderzoek naar kliktalen werden de herinneringen van de /Xam bewaard, herinneringen aan een tijd dat er nog geen witte mensen waren.
Blackburn schrijft dat uit de aantekeningen die Lucy Lloyd maakte bij de verhalen van de /Xam, blijkt dat ze in de wereld die ze door hen mocht bezoeken een manier vond om zichzelf te zijn. Ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat dat ook voor Blackburn opgaat: 'Het is vreemd hoe ik mezelf heb opgehangen aan het geschreven woord, hoe ik mijn eigen overleving heb gekoppeld aan de voltooiing van dit verhaal.'
De dood is alomtegenwoordig in dit boek: herinneringen aan haar man, een oude vrouw die sterft in de Karoo, vrienden die overlijden aan covid, speuren naar fossielen, het geruis van sterren die doodgaan. Misschien kunnen de Bosjesmannen ons vertellen hoe de dood is ontstaan?
Twee werelden
Blackburn is niet de eerste die aan de slag gaat met het archief van Bleek en Lloyd. Eerder vertaalde, bijvoorbeeld, de dichteres Antjie Krog een aantal teksten van de Bosjesmannen in het Afrikaans. Maar waar daarbij de teksten van de /Xam gepresenteerd worden als gevonden poëzie, doet Blackburn iets veel ingrijpenders door de verhalen van de Bosjesmannen in te lassen in haar narratief en soms zelfs te spiegelen aan haar eigen ervaringen. Ze slaagt daarbij wonderwel in een precaire evenwichtsoefening door associatief te werk te gaan zonder zich de teksten van de /Xam toe te eigenen. Twee werelden worden in dit boek naast elkaar geplaatst: het intieme leven van Blackburn en de leefwereld van de /Xam. We krijgen toegang tot deze werelden door de taal. Blackburn schrijft dat een van de Bosjesmannen die meewerkte aan het onderzoek van Bleek en Lloyd, //Kabo, dat wellicht deed 'omdat hij wil dat zijn woorden verstaan worden en in boeken worden vastgelegd zodat zijn volk voortleeft, zowel de levenden als de doden; her en der verspreid, maar verenigd door de macht van zijn verhalen, de macht van zijn herinneringen'. Zijn verhalen doen Blackburn denken aan de woorden van haar zieke man, op zijn kwetsbaarst, tijdens een chemokuur. Het gaat niet over de grote dingen, die onderwerp worden voor boeken geschreven door historici. Het gaat over de kleine dingen die Blackburn en de /Xam in woorden trachten te vatten om ze door te geven aan ons zodat ze niet verloren gaan, zodat ze ook voor ons iets kunnen betekenen. Het zijn meditaties over ons broze leven.
De essentie van literatuur is natuurlijk dat de vertelde wereld niet samenvalt met de 'echte' wereld. Tijdens haar reis door de Karoo bleek alles er anders te zijn dan Blackburn zich had voorgesteld. Toen ze dit boek begon te schrijven speelde die perfecte wereld uit haar verbeelding vreemd genoeg nog steeds door haar gedachten, klaar om zich tot aan andere werkelijkheid te ontpoppen. Ze leest boeken, kijkt naar documentaires, ontmoet antropologen. Ze tuiniert, droomt en maakt zich zorgen vanwege de pandemie. Ze zweeft rond tussen wat was en wat had kunnen zijn. En ondertussen maakt ze in haar keuken marmelade. Voor later.
Vertaald door Paul van der Lecq, De Bezige Bij, 320 blz., 26,99 €. Oorspr. titel: 'Dreaming the Karoo'.
Bookarang
Een persoonlijk relaas over een reis naar de Karoo, de Zuid-Afrikaanse halfwoestijn. Julia Blackburn raakt op jonge leeftijd gefascineerd door een inheems volk genaamd de /Xam, dat in de negentiende eeuw met geweld door kolonisten werd verdreven. Hun cultuur was ten dode opgeschreven, maar twee Europese linguïsten zagen erop toe dat hun taal, dromen en herinneringen werden vastgelegd. Door de dreiging van de wereldwijde pandemie ziet Blackburn zich gedwongen haar reis na enkele weken te staken. In haar isolement in haar huis in Suffolk vindt ze steun bij de verhalen van de /Xam, een volk dat zichzelf zag als niet meer dan een klein onderdeel van de alomvattende natuur. In verhalende stijl geschreven, met aandacht voor de historische en culturele achtergrond. Met portretten en illustraties in zwart-wit. Voor een breed tot geoefend lezerspubliek.Julia Blackburn (1948) is een Brits-Amerikaanse romanschrijver. Haar werk werd in meerdere landen uitgegeven.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.