Lieg met mij
Philippe Besson
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : BESS |
Marijke Arijs
us/ug/21 a
Sommige jongeren zijn Hotel Mama niet uit te branden, anderen ontvluchten het ouderlijk huis zodra ze hun kans schoon zien. Als het kroost uitvliegt, blijven sommige ouders verweesd achter, terwijl anderen een gat in de lucht springen. De moeder uit Het laatste kind behoort tot de eerste soort. De jongste roman van Philippe Besson beschrijft een beslissende dag uit het leven van een vrouw die worstelt met een gigantisch legenestsyndroom. Na Lieg met mij, het stomende verhaal van zijn eerste verliefdheid, had de schrijver zijn bekomst van autofictionele romans. Met zijn jongste keert hij terug naar de zuivere fictie.
Anne-Marie is caissière van beroep. Haar man Patrick is afdelingshoofd in een supermarkt. Théo, hun derde en jongste kind, wil op eigen benen staan, verlaat het nest en gaat studeren in de grote stad. Het is hun laatste zondagochtend samen, de laatste keer dat zoonlief aanschuift aan de ontbijttafel, de laatste keer dat ze kan moederen, daar is Annie-Marie zich pijnlijk scherp van bewust. Een 'doodklap', zo noemt ze het. Zelfs zijn rondslingerende sokken zal ze missen, maar ze houdt zich sterk, tijdens de autorit naar de stad, het uitladen van de dozen en het monteren van de Ikea-kasten. Bij haar echtgenoot kan ze haar ei niet kwijt, want Patrick is er de man niet naar om zijn emoties te uiten, en haar zoon zit zoals gewoonlijk de hele tijd over zijn mobiel gebogen. Terwijl de gebeurtenissen van de dag zich ontrollen, spoelt ze in gedachten de film van hun gezinsleven terug en laat ze haar hele huwelijksleven voor haar geestesoog passeren. Het gist en borrelt onder haar hersenpan, haar verdriet snijdt door de ziel en haar angst is tastbaar. Haar gedachtestroom wordt meesterlijk weergegeven. Haar gevoelens van gemis, leegte, nutteloosheid en verlatenheid worden tot op het bot gefileerd, in een rake, uitgepuurde stijl.
Zodra de nestvlieder in zijn nieuwe onderkomen geïnstalleerd is, vatten de ouders de terugreis aan. We zijn dan pas op de helft van het boek, maar vanaf dat moment gaat het stevig bergaf, niet alleen met het personage, maar ook met de roman. Na haar thuiskomst in het lege, stille huis weet de auteur kennelijk geen raad meer met zijn ontredderde heldin. Anne-Marie sombert en piekert erop los en wordt gekweld door acute aanvallen van nostalgie, terwijl de nare herinneringen onweerstaanbaar blijven opborrelen: aan het ongeval waarbij ze haar beide ouders verloor, aan het fietsongeluk dat haar jongste bijna het leven kostte en aan de meest deprimerende episodes uit haar bestaan. Met een onmiskenbaar talent voor zelfkwelling zwelgt ze in haar verdriet, haalt ze oude koeien uit de sloot en wentelt ze zich in de slachtofferrol.
Philippe Besson weet geen plausibel einde aan zijn verhaal te breien, verzint dan maar een wanhoopsdaad en verpest op die manier zijn virtuoze inlevingsoefening. En dat is eeuwig zonde, want de auteur is een kei in het analyseren van menselijke gevoelens. Terwijl hij de zielenroerselen van die eenvoudige, kwetsbare vrouw peilt, schetst hij in één moeite door het portret van een modaal Frans gezin in een willekeurige provinciestad, want Het laatste kind is ook een kroniek van la France profonde. De schrijver, geboren en getogen in Barbezieux-Saint-Hilaire, een godvergeten gat in de buurt van Angoulême, kent dat Frankrijk als zijn broekzak.
Breekbare types met een gebroken hart zijn de specialiteit van Besson, die zich pleegt te verdiepen in de manier waarop mensen omgaan met eenzaamheid, verloren illusies en niet ingeloste verwachtingen. Grote woorden zijn bij hem ver te zoeken. In zijn vroegste werk durfde hij al eens een literaire beroemdheid zoals Marcel Proust en Arthur Rimbaud ten tonele te voeren, maar tegenwoordig zijn zijn personages minstens zo banaal als u en ik. Toegegeven, enig gevoel voor drama is hem niet vreemd en zijn proza is allesbehalve opbeurend, maar met zijn grenzeloze inlevingsvermogen tovert hij de meest uitzichtloze alledaagsheid om tot een fascinerende roman.
Vertaald door Martine Woudt, De Bezige Bij, 176 blz., 20,99 € (e-boek 11,99 €). Oorspr. titel: 'Le dernier enfant'.
Wineke De Boer
ob/kt/02 o
In zijn nieuwste boek onderzoekt Philippe Besson een alledaags drama: het jongste kind dat na zijn broers en zussen het ouderlijk huis verlaat. Minutieus beschrijft hij de dag van de verhuizing van Théo, vanuit het gezichtspunt van diens moeder, Anne-Marie. Clichés weet hij niet altijd te vermijden: 'Haar leven is voorbijgegaan, het lied is gebleven'. En er staat niet echt iets op het spel. De dag zal zonder ruzies of conflicten verlopen, al zijn er genoeg ongemakkelijke momenten. Het boek kabbelt daardoor voort, tot de onverwachte (en wat ongeloofwaardige) laatste scène.
Het laatste kind kun je niet anders bestempelen dan als 'doelgroepproza'. Evengoed is het knap hoe Besson de relaties tussen de personages en hun karakters vormgeeft. Dat die karakters dan weer tamelijk voorspelbaar zijn is jammer. Anne-Marie is een vrouw van 50 die zich wegcijfert, haar man is er zo eentje die weinig praat en bezig moet zijn, Théo's leefwereld blijft voor Anne-Marie en voor de lezer verborgen. 'Het gevoel van nutteloosheid, het probleem om weer een leven met z'n tweeën op te pakken, daar genoegen mee te nemen.'
Uit het Frans vertaald door Martine Woudt.De Bezige Bij; € 20,99.
Drs. M. Bartelink-van Geene
Philippe Besson (1967) is de auteur van het ook in Nederland veelgeprezen, autobiografische 'Arrête avec tes mensonges' (2017, vertaald als 'Lieg met mij'*). In deze roman is de hoofdpersoon een vrouw die altijd voldoening vond in de zorg voor haar gezin. Wat blijft er voor haar over nu haar jongste kind het huis verlaat? We volgen de vrouw op de dag van de verhuizing van haar zoon. Zij overpeinst haar leven dat haar maar middelmatig lijkt. Hoe vindt ze een nieuw evenwicht? In sobere bewoordingen wordt een fijnzinnig, liefdevol portret van deze weinig opvallende vrouw getekend. De roman kan een breed publiek aanspreken.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.