Liefde heeft geen hersens
Mensje Van Keulen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, 2020 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : VANK |
Bo Van Houwelingen
rt/aa/21 m
'Nadat Thomas Terlier een kop soep had gegeten vulde hij zijn lunchbox met vier boterhammen, een notenreep en een appel.' Typisch Mensje van Keulen (1946) om een verhaal met zo'n intens lullig zinnetje te beginnen. Ze doet het vaker, in haar nieuwe verhalenbundel Ik moet u echt iets zeggen. Haar personages graaien door de wasmand, staan met elkaar in de lift, komen net met een gesneden brood van de bakker. En dan.
Binnen een kort tijdsbestek - tien minuutjes, een ochtend, nooit langer dan 24 uur - haalt Van Keulen hun levens overhoop. Een leven dat ze eerst vliegensvlug heeft geschetst met zorgvuldig gekozen details. Kinderlaarsjes die een eeuwigheid onder een kapstok hebben gestaan, wit-oranje Penguinmokken met de boektitels van klassiekers, een veel te grote televisie die aan de muur bevestigd is; het zijn veelzeggende details die een vorig, wellicht gelukkiger leven tonen. Het is bagage uit een jeugd of het bewijs van het faillissement van een relatie. Van Keulen is altijd al een meester geweest in beknopt schrijven. Weken kan ze doen over één alinea, maar dan staat er ook geen woord te veel meer in.
Zo snel als de schrijver levens oproept, zo snel breekt ze die weer af. Zo leiden die typische, banale beginnetjes meer dan eens tot het eind van een huwelijk. Neem Simone die haar trouwring kwijtraakt. Een zoektocht in huis levert niets op. Haar pedante echtgenoot dringt erop aan in de supermarkt tussen de groenten te gaan zoeken, hoewel Simone zeker weet dat ze de ring daar niet verloren is. Het toont subtiel hoe groot de macht van de echtgenoot is; hij kan zijn vrouw aan haar verstand laten twijfelen. Het doet denken aan de manier waarop Roald Dahl in zijn verhalen huwelijken sloopt: door de echtelieden elkaar te laten sarren en vernederen tot een van hen bezwijkt óf terugslaat. Vaak op een gruwelijke manier.
Bij Van Keulen zijn het goeddeels vrouwen die zich moeten revancheren. Op hun man dus, op hun zoon of op iemand van vroeger. Ze moeten hun verlegenheid of angst overwinnen, zichzelf overstijgen door het ondenkbare te doen. In deze bundel zijn dat dingen als je eigen kind verraden of alle kostbare sieraden van je schoonmoeder weggeven aan een vreemdeling. Een vrouw die zich Angela noemt, organiseert in een tuinhuisje een gangbang met vier mannen: 'Ieder mag tot vijf minuten, ik stel de stopwatch in. Je denkt misschien dat dat weinig tijd is, maar mij lijkt het meer dan genoeg, wat niet betekent dat als er een sneller is de volgende langer mag.' Terwijl Angela genomen wordt kijkt ze naar de moestuin. De prei en uien doen het goed.
Het is een absurdistische scène, maar niet ongeloofwaardig. Je kunt Angela van begin tot eind volgen en daarmee bewijst Van Keulen eens te meer haar vakmanschap. Ze houdt je erbij, met haar onopmerkelijke zinnetjes, die samen sprankelende verhalen vormen.
****
Atlas Contact; 176 pagina's; € 19,99.
J.J. Wolrich
In deze korte verhalen lijken gewone mensen in een normale wereld gesitueerd. Maar steeds volgt er een onverwachte wending. Een weduwnaar wordt door een verre kennis van zijn vrouw voor het blok gezet. Een vrouw, die al jarenlang getrouwd is, zegt plotseling dat ze gaat scheiden. Een vrouw neemt wraak op haar man met zijn familiejuwelen. Prachtige verhalen, waarin gewone situaties veranderen of een andere lading krijgen met een onverwachte plot, waardoor het verhaal blijft boeien. De verhalen zijn ogenschijnlijk heel realistisch, mede door de natuurlijke dialogen. Hiermee worden hilarische of schrijnende gebeurtenissen vastgelegd. In een heldere stijl en met veel zeggingskracht geschreven. Bekroond met de J.M.A. Biesheuvelprijs 2021.
Lieke Kézer
rt/aa/28 m
Een vrouw die zichzelf voor de gelegenheid Angela noemt heeft vijf mannen uitgenodigd om seks mee te hebben. Vier komen er opdagen, maar ach, een kwartet is wel zo knus. Ze stelt een stopwatch in - iedere man krijgt vijf minuten - en dan buigt ze voorover. Terwijl de mannen elkaar gedwee binnen de tijd afwisselen kijkt ze uit het raam naar de moestuin en constateert dat de kolen over hun groei heen zijn en dat de uien en de prei het goed doen. Dat ze weinig genot beleeft aan deze orgie lijkt haar niet te deren, nee, dat is niet wat haar tot deze uitspatting gedreven heeft. Het gaat om moed. Als ze dit kan, kan ze alles.
In de negen uiteenlopende verhalen in 'Ik moet u echt iets zeggen' van Mensje van Keulen is niets wat het lijkt. In 'De tuin' overnacht een stel in een hotel dat ooit een bordeel was. Opgewonden door het kitscherige interieur bespringt de man zijn vrouw nadat hij eerst zijn blaas heeft geleegd in de wasbak. Zijn grofheid verbijstert haar, maar pas als hij 's ochtends strak in het pak en met zijn haar in een scheiding aan het ontbijt verschijnt slaagt ze erin te reageren. Het is niet het enige huwelijk dat sneuvelt in deze bundel. Echtelijke misère, het voornaamste thema van Van Keulen, krijgt ruim baan en het zijn opvallend vaak de vrouwen die na vele kwellingen het heft in eigen hand nemen. Hun echtgenoten zijn sadisten, perverselingen of slappe zakken, zij krijgen eindelijk, en vaak op magistrale wijze, hun vet.
Mensje van Keulen ontving in 2014 de Constantijn Huygens-prijs voor haar rijke oeuvre, dat naast verhalen ook romans, novellen, dagboeken, kinderboeken en gedichten omvat. Het polijsten van één alinea neemt haar, naar eigen zeggen, soms weken in beslag en dat vertaalt zich in stilistische klasse. Met meesterlijke beheersing en met veel oog voor detail manoeuvreert ze haar personages richting de afgrond; het duister ligt altijd op de loer bij Van Keulen die als kind al gefascineerd was door de nachtmerrieachtige verhalen van Edgar Allan Poe en Roald Dahl. In het titelverhaal vraagt Annie haar buurman een brief voor haar te tikken. Haar zoon staat terecht voor een drievoudige moord en ze wil de rechter vertellen over haar Joey. Wat volgt is een ijzingwekkend betoog. "Hebt u goed naar hem gekeken? Dan zag u dat hij erbij zat zonder te knipperen. Niet ver van mijn huis is een zaak waar ze dieren opzetten. Ze zullen wel zijn doodgeschoten of doodgereden. Er staat daar nu een wolf in de etalage, maar of het nou een wolf is of een papegaai of een poes of een eekhoorn, het is net of ze opgezet nog erger dood zijn, zo is het ook met het kijken van Joey."
Wat 'Ik moet u echt iets zeggen' ook nog eens tot zo'n buitengewoon bevredigende bundel maakt is het heerlijke venijn dat zich veelal in de staart bevindt. Pas in de laatste zinnen laten Van Keulens personages een kant van zichzelf zien die tot dan toe onderbelicht is gebleven. Ze blijken ineens opgewassen tegen een hufterige opponent of tonen juist hun kwetsbaarheid, achter een innemende glimlach gaat vaak een vals karakter schuil.
Het verrassingselement is belangrijk voor de auteur die haar reeks verhalen afsluit met een klapstuk. 'Meneer Harry' is de monologue intérieur van een oude man in een verpleeghuis. Hij is niet bij machte zijn stem te gebruiken, maar in zijn hoofd wervelen de herinneringen. De fouten die hij heeft gemaakt in zijn leven, hij is deserteur van familie, land, legioen, werk, vrouwen en kinderen. Hij liet zijn gezin in de steek voor een vrouw die van hem eiste dat hij zijn nageslacht ontkende. En dan, in de laatste alinea, richt hij zich plots tot zijn dochter Mennie, de roepnaam van Mensje van Keulen. Ze is nogal een fantast, zegt hij. En hij sluit niet uit dat ze het in haar hoofd durft te halen een of ander verhaal over hem te verzinnen als hij dood is. En zo laat de schrijfster niet alleen haar fictieve personages opstaan tegen het onrecht dat hun is aangedaan, ze maakt zelf ook een vuist naar het verleden.
oordeel
Heerlijk venijnige verhalen.
Atlas Contact; 176 blz. € 19,99.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.