Een slagerszoon met een brilletje
Tom Lanoye
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2008 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : TONEEL : LANO |
31/12/2008
Na 'Ten oorlog' (1997), gebaseerd op acht koningsdrama's van Shakespeare, en 'Mamma Medea' (2001), vooral gebaseerd op Euripides' Medea, brengt Lanoye in Atropa een bewerking van het Griekse koningsdrama 'Agamemnon', waarbij hij zich weer vooral liet inspireren door Euripides, die meer aandacht had voor het oorlogsleed dan Aeschylus. Met de titel verwijst hij naar de Griekse schikgodin (Atropos) en naar doodkruid (atropa belladonna). Na de schaking van de Griekse Helena door een Trojaan, willen de verzamelde Grieken tegen Troje optrekken. Maar om aan de windstilte een einde te maken en te kunnen uitvaren, moet hun leider Agamemnon zijn dochter Ifigeneia offeren. Bij de verovering van Troje komen alle Trojaanse machthebbers om. Koningin Hekabe, haar dochter Kassandra en de toekomstige koningin Andromache worden door Agamemnon als slavinnen meegevoerd naar Mycene, waar zijn op wraak beluste vrouw Klytaimnestra hem opwacht.
Wanneer Agamemnon het offer van zijn dochter tegenover zijn vrouw verdedigt, gebruikt hij ook oorlogsargumenten van president Bush en zijn voormalige defensieminister Rumsfeld (voor hun optreden tegen Irak): de botsing der culturen is onvermijdelijk en de krachten van het Kwaad zijn oppermachtig; om onze vrijheden en waarden te redden, moeten we hen treffen voordat ze het geweld naar bij ons verleggen; we moeten het Trojaanse volk van de slavernij bevrijden en de slavernij waarmee ze ons bedreigen, berust op haat jegens onze waarden, onze vrijheid. In de traditionele Griekse sage had Agamemnon niet de bedoeling de Trojanen van de slavernij te bevrijden, en de tegenstelling tussen de democratische Grieken en de verknechting van het Oosten dateert van eeuwen later, van de tijd van de Atheense democratie. Ook de begeerde rijkdom en de (verwoeste) torens van Troje staan in functie van de actualisering van het verhaal. Toch is Agamemnon ook enigszins het slachtoffer van de situatie, en daarom is deze aanklacht tegen de Amerikaanse politiek minder heftig dan in de Ajax (1987) van Robert Auletta (die ertoe leidde dat regisseur Peter Sellars het Kennedy Center, waarvan hij de artistieke leiding had, moest verlaten).
De bewerking bevat nog enkele andere opvallende afwijkingen van de sage. Ifigeneia aanvaardt haar lot (zoals ze dat ook al deed in de naar haar genoemde film van Michael Cacoyannis, 1977); ze neemt zelfs de argumentatie van haar vader volledig over, waardoor haar retoriek zelfs even aan die van een zelfmoordterrorist doet denken. In de afwikkeling is het gevoel van lotsverbondenheid "door verlies en leed" tussen de vrouwen zo groot, dat Klytaimnestra de buitgemaakte Kassandra en Helena ombrengt (zoals ze dat zelf wilden), een gunst die ze haar man weigert, omdat die met zijn schuldgevoel moet verder leven.
In jambische verzen heeft de auteur zowel de verbale retoriek als de poëtische en huiveringwekkende elementen krachtig verwoord. Zijn virtuositeit komt vooral tot uiting in een paar monologen (vervangers van de koorliederen), met indrukwekkende reeksen allitererende en rijmende woorden. Het resultaat is een zeer geslaagde bewerking, waarvan de universele betekenis niet door de actualisering verzwakt wordt: machtshonger, hybris en grootspraak zijn van alle tijden. [Jef Ector]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.