De vuurzeevlieg en andere dierenverhalen
Toon Tellegen
Toon Tellegen (Auteur), Mance Post (Illustrator)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Querido, 2006 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : TELL |
31/12/2006
In het dierenuniversum van Toon Tellegen is de egel een eenzaam, twijfelend dier. Ook bij Tellegen zelf lijkt het tobben aan de orde van de dag, zoals al bleek uit zijn vorige dierenboek Midden in de nacht. Tijd dus om een bundel te wijden aan de egel. Ongewoon is dat alle 29 verhalen aan één thema opgehangen worden en dat er ook een bepaalde progressie te bespeuren valt.
De egel bevestigt eerst dat hij eenzaam is, en houdt daar wel van, maar begint daarna te twijfelen omdat het afbreuk doet aan zijn andere grote wens, gelukkig zijn. Om gelukkig te zijn moet je kunnen dansen, en daarvoor moet je met zijn twee zijn. Maar kan een egel, met al zijn lelijke stekels, wel dansen met een ander? De egel is geobsedeerd door zijn stekels: hoeveel zijn het er wel niet, en wie kan daar ooit van houden? Het maakt hem nog onzekerder dan hij al is. Bij Tellegen stellen alle dieren zich vragen over alledaagse woorden, vanuit verwondering of onzekerheid, maar bij de egel wordt dit ten top gedreven. De betekenis van geen enkel werkwoord of adjectief lijkt bij hem voor de hand te liggen.
De hele bundel door is de egel in dubio, hij telt de voor- en en nadelen van eenzaamheid op, vermoedt dat er een ultiem voordeel is, maar kan er niet achter komen: "hij wilde wel in zijn handen wrijven, of over zijn hoofd, van plezier om het geheime voordeel van eenzaamheid, waar hij nooit achter zou komen, maar dat wel bestond." Maar misschien -- absolute zekerheid bestaat niet in Tellegens dierenwereld -- draait egel zich wel een rad voor de ogen. Wanneer hij zich een bezoek van de eekhoorn inbeeldt, krijgt hij hevige pijnen bij zo'n heerlijke gedachte. Andere imaginaire en echte ontmoetingen met anderen wakkeren zijn wanhoop aan: "Hij ging onder de tafel zitten en schaamde zich nog dieper. Lange tijd zat hij daar. Wat moet ik doen, dacht hij." De besluiteloosheid vreet hem op: "Zijn rug was krom, zijn stekels verloren hun glans en niemand dacht meer aan hem. Maar hij schreef door, met steeds kleinere letters en steeds uitvoeriger wat hij allemaal moest doen". In de linoleumsneden van Mance Post, die ze ditmaal vermengt met oranjegele stroken met een textuur als van vloeipapier, zie je de egel evolueren van een bescheiden diertje met pientere ogen tot een schichtig wezentje met zwartomrande, wanhopige ogen. Uiteindelijk besluit hij een brief naar de andere dieren te zenden: "Ik besta nog. Hoe dan ook". Affirmatief, maar toch ook weer voorzichtig. De dieren antwoorden, en de egel beseft dat je niet opgesloten hoeft te blijven in je beperkte denkwereld: "'Binnen afzienbare tijd...' zei de egel. Hij schudde zijn hoofd, want hij wist niet dat er nog een andere tijd was dan onafzienbare". Hij krijgt er zelfs een oranje blos van op de wangen.
Deze progressie vind je natuurlijk niet zo eenduidig terug in de bundel, dat zou al te gemakkellijk zijn voor Tellegen. Binnen de voortgang van zijn verhalen past hij eerder een herhalende structuur toe van thema's en verhaaltendenzen. Daarbij haalt hij vaak bekende elementen uit zijn dierenuniversum aan: de brieven die de dieren elkaar schrijven, de beer die nog eens zijn vraatzucht demonstreert. Het zijn zaken die we nu wel al kennen, maar Tellegen verrast ons toch weer, omdat hij ditmaal redelijk expliciet en met een progressieve lijn alle verhalen aan één onderwerp hangt. Het bijzondere daarbij is hoe Tellegen het wezen van de twijfel vat, hoe die steeds aanwezig is in jezelf, hoe die plots groeit en alles overheerst, tot het fysiek pijn begint te doen en je tot stilstand komt, hoe je uiteindelijk toch een daad stelt, en daarmee een opening creëert in je vastgelopen gedachten. [Chris Bulcaen]
Drs. A.W.M. Duijx
Een nieuw boek met dierenverhalen van deze auteur is altijd iets om naar uit te kijken. In deze bundel draait alles rondom het thema ‘eenzaamheid’. Egel voelt zich eenzaam en voert allerlei argumenten aan om duidelijk te maken dat hij ook echt eenzaam is. Zelden heeft hij contact met andere dieren en wat deze soms ook beweren, aan het eenzaamheidsgevoel van de egel is weinig te veranderen. Zoals in het eerdere werk van Tellegen, kenmerken de meestal twee pagina’s korte verhalen zich ook nu weer door een duidelijke opbouw, een fijn gevoel voor het spelen met taal en een licht filosofische ondertoon. Het thema ‘eenzaamheid’ wordt in al haar facetten heel goed uitgewerkt, zonder dat het zwaarmoedig wordt. De prenten van Mance Post, voor een deel papiercollages, sluiten qua kleur (zwart-wit met gedekt oranje als steunkleur) en inhoud briljant aan op de literaire teksten. De verhalen nodigen uit om voorgelezen te worden, en tegelijkertijd om samen over verder te filosoferen. Zelf lezen vanaf ca. 12 jaar; ook menig volwassene zal de verhalen met veel plezier lezen. Weer een meesterwerk van dit duo.
Eric Vanthillo
ua/an/22 j
Op een ochtend schreef de egel met grote letters op zijn deur: ‘DE EGEL’. En eronder, iets kleiner, schreef hij: ‘eenzaam’. Dit deed hij opdat de andere dieren niet alleen zouden weten wie hij was, maar ook wat hij was. Daarna speelde hij een onbekend iemand die toevallig passeerde, en zo ontdekte hij hoe het huisje eruit zag van een heel, heel eenzaam iemand. Terwijl hij daarna, buiten, in slaap viel, hoorde hij niet hoe niet ver daar vandaan de andere dieren feestvierden en riepen “Is iedereen er?” “Ja, iedereen is er.” Met dit intrieste verhaal opent Tellegen deze gevoelige bundel, waarin hij doorheen 28 korte verhaaltjes de eenzaamheid van de egel in al zijn facetten uit de doeken doet. ’Denken’ is zowat het leidmotief van de egel. Zijn gedachten staan nooit stil. Hij kan uren, dagen nadenken over één stekel of één stofje. Maar tot handelen komt hij niet. Soms komt hij toch in actie om zijn levenspatroon licht te veranderen, maar het falen loert telkens om de hoek. En als er al eens bezoek wordt aangekondigd, is hij zo in de war dat het nakende bezoek telkens voortijdig wordt afgeblazen. Hij heeft niet of nauwelijks contact met de andere dieren, maar hoort hen vaak in de verte wel feesten of discussiëren over eenzaamheid en het samen goed hebben. De verhaaltjes zijn verrassend en doordrenkt van de zieligheid, maar de hoop is nooit ver weg (hoewel die nooit ingelost wordt). Zo blijven zij licht van toon, mede dank zij de milde humor. Hoewel niemand het zich toewenst, zijn herkenbaarheid en meeleven de grote troeven van deze pareltjes. De tweekleurige illustraties geven de emoties en de eenzaamheid perfect weer. Het grote zwart maakt de eenzaamheid drukkend en nauwelijks draagbaar, terwijl de oranje vlakken het geheel oplichten en de hoop toevoegen. Alleen al de houdingen van de egel (en de andere dieren) spreken boekdelen, terwijl de composities tevens treffend zijn.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.