Kaddisj voor een kut
Dimitri Verhulst
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
2 items aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : VERH |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, 2022 |
VOLWASSENEN : ROMANS : VERH |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Uitgeverij Atlas Contact, 2022 |
VOLWASSENEN : ROMANS : VERH |
Dirk Leyman
2/ei/14 m
In de wachtkamer van Thanatos: zo zou je het bizarre universum kunnen noemen waarin de zopas verongelukte Malodot is terechtgekomen. Morsdood had hij moeten zijn na een autocrash tegen een lindeboom op de D315. Een onbezonnen uitwijkmanoeuvre voor een hert terwijl zijn passagier (én geliefde) Laralouise haar teennagels zat te lakken, dat bezegelde zijn lot.
Maar Malodot - in het echte leven een fatsoenlijk reclamemaker - krijgt als het ware nog een bisnummer. Hij komt terecht in een soort ontwenningskliniek van het leven, als een tussenstadium naar de dood. Een plek waar je nog met enkele flodderdraadjes aan het leven vasthangt en met harde hand kwalijke gewoonten moet afleren, samen met een aantal schielijke lotgenoten, via een detoxificatieprogramma. Om daarna voorgoed in het Niets te verdwijnen. "Je mag het als een gunst beschouwen van het Grote Niets dat je er klaar voor wordt gemaakt."
Domweg gelukkig
Wie daar niet in slaagt (of te veel tegenstribbelt), is gedoemd om zijn hele leven opnieuw te beleven. Van begin tot eind, met alle diepe misère en hoge gelukspiekjes van dien. Ook geen geschenk, natuurlijk. 'Onbegrijpelijk is dat... Leven. U begint er maar beter nooit mee. Dat is finaal nog altijd het makkelijkste. Eigenlijk zouden we meer moeten investeren in preventie', zo preekt het comité met de Counselor én de Opzichter aan het roer. De koppige Malodot, verslaafd aan het genot van sigaretten en nog steeds geprikkeld door vrouwelijk schoon, is een kwaaie klant: hij denkt dat er te marchanderen valt met leven en dood, dat hij 'de spelregels naar zijn hand kan zetten'.
U leest het: Dimitri Verhulst heeft met Hebben en Zijn een soort parabel op poten gezet over de schemerzone tussen het gulzige alles en het onafwendbare niets. Hoe moeilijk is het om het omhulsel van ons bestaan af te werpen? Wat is het leven écht waard? En hoelang zijn we bereid om ervoor te knokken? Verhulst lijkt aandachtig gekeken te hebben naar de NBC-serie The Good Place of de film Groundhog Day. Hij is natuurlijk lang niet de eerste die een roman breit rond de wensdroom om je leven te herbeleven, of in het aanschijn van de dood een ander zetje te geven.
Verhulst streek voor Hebben en Zijn weer neer bij zijn oude uitgever Atlas/Contact, nadat hij zichzelf kortstondig uitriep tot het boegbeeld van uitgeverij Pluim. Die episode is alweer voorbij, net als zijn Zweedse avontuur én Gentse intermezzo. Verhulst is - blijkens interviews - domweg gelukkig in een gerenoveerde boerderij in de Poitou-Charentes, met vrouw, honden en kippen én een pintje op een plaatselijk terras.
Maar zijn zwartgallige wereldbeeld heeft hij allerminst afgezworen. Hij schakeerde het al uitbundig in Godverdomse dagen op een godverdomse bol (2008) of Bloedboek (2015). En hier brengt hij nieuwe grimmige verftoetsen aan, weliswaar met de gebruikelijke koddigheden en schimpscheuten. Zo mogen de aanstaande aflijvigen een ontbijt savoureren met wormen, gemengd met vleesvliegen en aaskevers, kwestie van te wennen aan de graftombe.
Toch maakt Verhulst van de rehabinstelling een al bij al herkenbare biotoop. Hij schetst er met knisperend plezier de mores van én onderstreept zijn afkeer van groepsdwang - zoals hij al deed in bijvoorbeeld Problemski Hotel (bij asielzoekers) of in De laatkomer (het bejaardentehuis) én schiet onrechtstreeks wellustig op het ras der psychologen. Alleen is dit wijdvertakte gebouwencomplex bevolkt met pas overledenen uit alle continenten en tijdperken, zoals een kinderverkrachter (de Woestijnvampier uit Teheran), een Cambodjaanse met een door zoutzuur aangevreten gezicht of de wulpse Noord-Afrikaanse Albertine, met wie Malodot verdacht goed opschiet. En die zijn hele lichamelijke machinerie weer tot leven wekt.
Veel citeerbaars
Desensitisatietechnieken ('blootstelling aan waar je angst voor hebt'), vitapleisters (een beetje zoals 'methadon zich tot heroïne verhoudt'), groepstherapieën en zelfs een inleefreis naar een comatoestand. Het jaagt Malodot de kast op én doet hem steeds hardnekkiger weer naar het leven verlangen. Zal hij zwichten? Wordt hij een habitué? Verhulst houdt er de spanning in. Of zijn we gedoemd tot de 'ewige Wiederkehr'?
Toch vloeit na halverwege enige spankracht uit Hebben en Zijn, dat het niet van zijn plot moet hebben. Er sluipt voorspelbaarheid in de gebeurtenissen en in het nochtans vermakelijke, verbale steekspel tussen Malodot en de Counselor, 'een onderhoudende lelijkaard', zo scheel als een otter, 'met zijn dikke caoutchouclippen'. Verhulst gaat zijn al te vaak vertoonde maniertjes uitspelen én maakt scabreuze zijsprongetjes die het verhaal stremmen. Zonde. Dit had het sein moeten zijn voor een alerte redacteur om de teugels strakker aan te halen.
Toch is dit de betere Verhulst van de laatste jaren, nadat te vaak de grilligheid in zijn boeken regeerde. Omdat hij de geforceerde luimigheid grotendeels achterwege laat en wat tierelantijnse ballast afwerpt, zonder stijl en keurmerk te verraden. Het effectbejag staat meestal op dimstand. Alsof hij ook meer tijd nam voor dit ingetogener, filosofischer boek, dat veel citeerbaars bevat van aforistische allure. En ons terdege aan het denken zet over het onafwendbare, ja, 'platgetreden pad naar niemendal'.
Sam De Wilde
2/ei/21 m
Dimitri Verhulst vertoeft inmiddels al zo lang in Frankrijk dat hij niet alleen een vertrouwd gezicht is geworden in de bar-tabac van zijn dorp, hij is blijkbaar ook de lokale lectuur gaan (her)lezen, en laat die in het land van baretten en baguettes nu net geschreven zijn door niet zo heel vrolijke Fransen als Albert Camus en Jean-Paul Sartre. Met een titel die de ambitie van een heideggeriaans filosofisch traktaat suggereert, geeft de schrijver van De helaasheid der dingen (2006) en Godverdomse dagen op een godverdomse bol (2008) zijn lezers in Hebben en zijn een voorproefje van het hiernamaals. Of toch alvast van de ontwenningskliniek die eraan voorafgaat.
Hoofdfiguur Malodot sterft na een onfortuinlijke aanvaring met een lindeboom, maar alvorens hij definitief vaarwel zegt aan het ondermaanse moet hij in een inrichting een detoxificatieprogramma doorlopen tot hij helemaal van het leven is afgekickt. Dat het leven na de dood niet per se beter is dan het gedeelte dat voor het overlijden plaatsvindt, schreef een schrijver als Julian Barnes in Een geschiedenis van de wereld in 10 1/2 hoofdstuk (1989) al eerder, maar Verhulst, die als kind zijn vader weleens in afkickcentra ging bezoeken, werkt zijn idee rond het leven als een verslaving op hoogsteigen wijze uit. Malodot krijgt in het centrum levende wormen, vleesvliegen en aaskevers geserveerd, zijn verslaving aan het leven wordt behandeld met vitapleisters, en een groepsbezoek aan iemands comateuze toestand zou therapeutisch moeten werken. Uiteraard (Verhulst blijft Verhulst) dient de beschrijving van dit klinische voorgeborchte en van de geïnterneerden die er verblijven vooral om andermaal de volstrekte zinloosheid van ons aardse bestaan te benadrukken, en uiteraard (Verhulst blijft Verhulst) doet de schrijver dat met een aan liefde grenzende afkeer van de menselijke soort, en met het hem kenmerkende gevoel voor zwarte humor, smakelijke taal en amusante aforismen.
Naar eigen zeggen vertrok Verhulst voor het eerst vanuit een welbepaalde boodschap waar hij vervolgens een passend narratief voor zocht, terwijl zijn ideeën over mens en maatschappij in vorige werken veeleer uit het verhaal voortvloeiden. Volgens de auteur en zijn uitgeverij is Hebben en zijn dan ook 'een roman die met geen andere te vergelijken valt, ook niet binnen het oeuvre van de schrijver zelf'. Dat blijkt nogal mee te vallen. Net als de vorig jaar uitgebrachte voorganger In weerwil van de woorden is Hebben en zijn een vakkundig neergepend en vermakelijk verhaal, maar de basis is opnieuw een ideetje dat zich iets groter voordoet dan het werkelijk is. Met de zinloosheid des levens als belangrijkste inzet van zijn vertelling verengt Verhulst het existentialisme waar hij zo overduidelijk aan refereert tot haar nauwste betekenis. Verhulsts interpretatie van de erfenis van Sartre en Camus weegt wellicht iets te licht als filosofische basis voor een boek dat de schrijver onbeschaamd een ideeënroman noemt.
De radicaal andere Dimitri Verhulst die men de lezer probeert te verkopen is in Hebben en zijn niet zo makkelijk te vinden, maar een heel groot probleem hoeft dat niet te zijn, want 's mans nieuwste bewijst dat de oude, vertrouwde Verhulst een prima schrijver is.
Atlas Contact, 176 blz., 19,99 € (e-boek 12,99 €).
Bookarang
De nieuwe roman van Dimitri Verhulst. Het verhaal volgt Malodot, die na een fataal ongeluk in een kliniek terechtkomt waar hij moet afkicken van het leven voordat hij volkomen dood kan zijn. Als het hem niet lukt moet hij zijn hele leven van begin tot eind op dezelfde manier ondergaan. Met een bont gezelschap van lotgenoten heeft hij groepstherapieën en hij voert individuele gesprekken met een Counselor die hem ertoe probeert te bewegen die vuile verslaving aan het leven af te zweren. Het boek is in talige stijl en met Verhulsts herkenbare humor geschreven. 'Hebben en zijn' zal een publiek van vooral literaire lezers aanspreken. Dimitri Verhulst (Aalst, 1972) is auteur, scenarioschrijver, toneelschrijver en dramaturg. Hij schreef meerdere boeken. Hij won eerder de Libris Literatuur Prijs.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.