Kunstcollectie Provincie Antwerpen
Jasmina Van Kersschaever
Jacques Sonck (Fotograaf), Willem Elias (Auteur), Brecht Bostyn (Auteur)
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Lannoo, 2011 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : KUNST : 761.2 SONCK |
31/12/2011
Jacques Sonck (1949) studeerde fotografie aan het Nationaal Radio en Film Instituut in Brussel en behoort zo tot de eerste generatie van fotografen in België die een formele opleiding genoten. Tot voor kort was hij fotograaf bij de cultuurdienst van de Provincie Antwerpen, maar tegelijkertijd werkt hij sinds 1970 aan een eigen oeuvre. Sonck is relatief onbekend gebleven. In 1995 verscheen bij de Leuvense uitgeverij P het boek Lotgenoten, dat niet zonder aandacht bleef. In Kunst & Cultuur werd het onder de titel ‘Kleine beeldtrauma’s’ gerecenseerd door Dirk Lauwaert, die Soncks werk als volgt typeerde. ‘Sonck fixeert identiteit. Hij heeft de zwaarte, de brutale aanwezigheid van zijn modellen nodig. Hun diversiteit is indrukwekkend, hun ongewoonheid drukkend.’ Nu lijkt het werk van Sonck eindelijk door te breken naar een breder publiek en een groter aandachtsveld. Deze zomer (24.6.11-25.9.11) loopt in het FotoMuseum van de Provincie Antwerpen een overzichtstentoonstelling. Tegelijkertijd verscheen bij uitgeverij Lannoo een mooi vormgegeven boek met als titel Archetypes, en met teksten van filosoof Willem Elias en historicus en curator Brecht Bostyn.
Het is verleidelijk om te suggereren dat Sonck voornamelijk ‘freaks’ fotografeert: menselijke uitzonderingen, levende karikaturen, figuren die door een afwijkend uiterlijk de aandacht trekken. Bijna alle modellen van Sonck worden op straat ongetwijfeld nagekeken, en vaak niet zonder afgrijzen. Soms is de aberratie subtiel: een grote neus, zeer scherpe jukbeenderen, flaporen, een komiek kapsel; soms krijgen de mensen iets monsterlijks, door erg verkleinde afmetingen, verschrompelde lichaamsdelen, huidziektes of geslachtelijke afwijkingen.
In zijn tekstuele bijdrage tot het boek wijst Elias erop dat het ‘verkeerd zou zijn de fotografie van Jacques Sonck te classificeren onder het "miserabilisme", dat wil zeggen het zich wentelen in een paradoxaal genoegen om al wat slecht is en verkeerd gaat in deze wereld aan het licht te brengen via woord of beeld. Sonck toont ons niet de verworpenen der aarde, de perverten van de onderwereld, de aan lager wal geraakte marginalen… Hij heeft een ander motief. Hij toont ons fiere mensen die speciaal zijn en precies uit deze eigenheid hun zelfbewustzijn putten.’ Die tegenstelling is misschien minder scherp te trekken dan het lijkt: in deze portretten is lang niet altijd van fierheid sprake, maar ook van hulpeloosheid en schaamte. Dat neemt niet weg dat de modellen nooit zomaar worden uitgebuit — ze lokken nooit eenvoudig leedvermaak uit, maar een mengeling van schaamte en vermaak, van gewoonheid en bijzonderheid, zowel bij de toeschouwer als bij de geportretteerde. Het is een beetje vergezocht om daardoor van ‘archetypes’ te spreken, zoals de titel van het boek aangeeft, of van ‘negatieve dialectiek’, zoals Elias in zijn tekst doet — maar het is zeker zo dat de foto’s van Sonck spanning opwekken.
In de tekst van Brecht Bostyn wordt op het werk van een aantal historische voorgangers gewezen, zoals dat van Diane Arbus of August Sander. Het verschil is dat de portretten van Sonck een echte historische of culturele dimensie missen, omdat zijn personages niet overduidelijk met de geschiedenis beladen zijn. Dit zijn kleine mensen uit een klein land, die eigenlijk — zoals stilaan iedereen — niet langer bepaald worden door betekenissen, door afkomst en door waarden die hen te boven gaan, maar door hun uiterlijke kenmerken. [Christophe Van Gerrewey]
Redactie Vlabin-VBC
Jacques Sonck (°1949) studeerde fotografie aan het Nationaal Radio en Film Instituut in Brussel. In 1995 verscheen 'Lotgenoten'. Nu breekt het werk van Sonck eindelijk breder door; zomer 2011 loopt in het FotoMuseum van de Provincie Antwerpen een overzichtstentoonstelling. In dit mooi vormgegeven boek op bijna elke pagina een grote foto in zwart en wit met een veelheid aan grijsnuances. Sonck fotografeert menselijke uitzonderingen, levende karikaturen die door een afwijkend uiterlijk de aandacht trekken. Soms subtiel, soms krijgen ze iets monsterlijks. Elias wijst erop dat Sonck niet aan ‘miserabilisme’ doet. Hij heeft een ander motief. Hij toont ons fiere mensen die precies uit deze eigenheid hun zelfbewustzijn putten. De modellen lokken een mengeling van schaamte en vermaak uit. Onder de foto's zijn enkele naaktfoto's waaronder een met zeer jonge meisjes. Bostyn wijst op het werk van een aantal historische voorgangers zoals Arbus en Sander. Het verschil is dat deze portretten een historische dimensie missen. Dit zijn kleine mensen uit een klein land, die niet langer bepaald worden door betekenis of afkomst, maar door uiterlijke kenmerken.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.